ЙӰЛА

Калык календарьым лышташлен

Петро деч ик кече ончыч толшо кече калыкыште нуж ылыжме семын палыме. Таче деч вара нуж тамжым, эмлыше вийжым йомдара манын, тудын дене шӱрым пытартыш гана шолтеныт. Аярнужын вӱрым эрыктыме вийжылан, кид йыжыҥ корштымым чарымыжлан ӱшаненыт, кушкылым чара кид дене погеныт. Тылеч вара эмлык шудылан, мончаш пураш выньыкым ямдылаш погымым чарненыт. Нуж выньыкым пидын, мончаш пуреныт, капым кыреныт, эмлыше отвар дене чывылалтыныт. Коштымо нужым йӱлатен, тӱрлӧ локтыш, зиян деч аралалташ манын, пӧрт кӧргым эрыктеныт. Радикулит, кыдалым «пӱчшӧ» моло чер ончыкыжым ынже орландаре манын, коштымо вургыж дене солыкым пидын, телылан шапашленыт. Чер тургыжландараш тӱҥалмым шижмеке, нуж лапчыкым вакшышыш шарен маленыт.

11 июль (изарня). Кушшо тылзе  – Скорпионышто. Тиде сай лектышан шӱдыр пале (лышташ кече).

Пеледышан, пекин ковышта росотам пакчаш луктын шындаш, эр шошымак кочкаш шужо манын, батун, шнитт шоган, сельдерей, петрушко нӧшмым ӱден кодаш келшыше йӧнан кече.

Йыраҥыш вӱдым шаваш, мландым пушкыдемдаш, начарештше кушкыллан ешартыш кочкышым пуаш келшыше жап. Пеледышым ончышо кеч-могай декоративный кушкылым, лӱдде, шынден, кусарен кертеш.

Пареҥге пакчаште кеч-могай пашам ышташ келшыдыме кече. Эр шушо сорт вожсаскам кӱнчаш тӱҥалаш солен ямдылаш темлат. Канен кийыше мландыш сидератым ӱдаш, садыште газон шудым кӱчыкемдаш, эмлык шудым погаш келыше кече.

Эрла – Петро кече. Ешыште чыла сай лийже да идалык мучко тазалык ынже лушко манын, кум таве гыч налме вӱд дене мушкылтыныт. Ты кечын азан ӱпшым пӱчкын огытыл. Сӱаным тарватен огытыл, ойырлымо деч лӱдыныт. Таче мӱйым кӱзен огытыл, перкан ок лий да шуаш тӱҥалме деч шекланеныт. Ты кечын черланет гын, тудо эше 11 кечылан шуйна да нелын ойырла, маныныт.

Тылеч вара шӱшпык мурымыжым чарна, южо пушеҥге лышташ нарынчаҥын йогаш тӱҥалеш. Ожно Петро деч вара веле кугезе-влак олыкышко шудым солаш рӱжге лектыныт.

Нуж ылыжме кече дене кылдалтше моло калык пале-влак

  • Куку шуэн мура але йӧршын мурымым чарна, теле эр толеш, пургыжан, луман лиеш.
  • Осал вий деч аралалташ пӧртым нуж выньык дене ӱштыныт. Кушкыл кылдышым тувраш лукыш, вольыкым ашныме вӱташ сакеныт, омса янак ӱмбалнысе оҥа шеҥгек коштымо нужым пыштеныт.
  • Оксам кӱсынеш пуэн огытыл, йорлештме деч лӱдыныт
  • Мардеж уке, а чодыра вуй гӱжла – йӱрым конда.
  • Ваштар лышташ «шортеш» – 3-4 кече гыч йӱрым кондаш мужедеш.
  • Эҥерыште, тавыште вӱд кӱза – лавыртышан игече кужун шогаш тӱҥалеш.
  • Пӱтыреман пӧрдшӧ мардеж пуракым нӧлта – йӱр кужу жап толын ок керт.
  • Петро эрдене кече модын лектеш, шыже шурно лектышлан поян лиеш.
  • 10-гыч 11 йӱдым ужмо омо 3 кече гыч шукталтеш.
  • Ты кечын шочшо еҥ шке шонымашыш шуаш тыршыше, шотым-куным муын моштышо, шке мутыштлан пеҥгыдын шогышо лиеш.

Р.Чепакова

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий