Таче кечылан диспансеризаций нерген шуко ойлымо, возымо да ончыктымо. Кызыт диспансер эскерымаш манме вес термин шотышто мут кумдан шарлен. Мо тудо тыгай, диспансеризаций деч мо дене ойыртемалтеш? Нине да моло йодышым Марий Эл Республикын Обязательный медицине страхованийжын верысе фондшын ОМС организаций шотышто пӧлкажын начальникше О.Заева дене рашемдена.
– Ушештарем, диспансеризацийыш профилактике шотан медицине тергымаш ден тазалыкым аклыме ешартыш шымлымаш-влак пурат. 21 ийым темыме деч вара тудым 3 ийлан 1 гана яра эрташ лиеш, а южо шымлымашым, мутлан, 51-69 ияш ӱдырамаш-влаклан маммографийым да 49-73 ияш граждан-шамычлан терысыште шылше, вигак палаш, рашемдаш лийдыме вӱрым кычалме шымлымашым – 2 ийлан 1 гана.
Диспансер эскерымаш – хронический чер, функциональный пужлымаш да тыгай чынан ситыдымаш дене орланыше-влакын тазалыкыштым эскерымаш. Тидыже нелылык лийын, чер пӱсем кертмым рашемдаш, профилактикым да реабилитацийым эртараш кӱлеш. Эмлыше врач тыгай сынан эскерымашлан негызым, эмлыме жап ден кугытым, профилактике да реабилитаций мероприятийым палемда. Иктешлен каласаш гын, диспансер эскерымаш – хронический черле-влакын илыш ужашышт.
– Диспансер эскерымаш могай черле-влаклан кӱлешан?
– Эн ончычак – онкологий, шӱм-вӱргорно патологий, сакыр диабет, шодын хронический обструктивный черже, бронхиальный астме, пагар да шолора йора гай инфекциян огыл хронический да инфекциян чер дене орланыше-влаклан. Диспансер эскерымаш тыгак инсульт лийме, вуйгоҥгыра-вуйдорык кумдыкым сусыртымо, нейрохирургический операцийым ыштыктыме деч вара кӱлешан.
– Черле еҥ кушто эскералтшаш?
– Правил почеш, обязательный медицине полис дене пеҥгыдемдалтме поликлиникыште. Диспансер эскерымашке налме гражданиным аҥысыр специалист деке колтымо, но тудыжо верысе поликлиникыште уке гын, врач-терапевт тиде пациентлан черын профильже шотышто специализироватлыме полышым пуышо организацийыш направленийым пуышаш.
Диспансер эскерымашым врач-терапевт, черын профильже шотышто врач-специалист, медицине профилактике кабинетын але тазалык рӱдерын, тыгак ФАП-ын фельдшерышт вӱден кертыт.
Врачын приёмышкыжо коштмо чот пациентын тазалыкше, черын нелылыкше дене кылдалтын. Диспансер эскерымаш эре (черлын ӱмыржӧ мучко) але икмыняр жап лийын кертеш.
– Пациентым умбакыжат эскераш кӱлмым але тудым диспансер эскерымаш гыч кораҥдаш лиймым кӧ решатла?
– Конешне, врач. Пациентым диспансер эскерымаш гыч кораҥдышашлан негыз кӱлеш, мутлан:
- черле паремын, тӧрланен але пӱсӧ, неле чер деч вара тудын тазалыкше ситышын пеҥгыдемын. Вес семын каласаш гын, пациент тӱжвал средалан келыштаралтын але тудым шке илышыжлан келыштарен;
- хронический черын ӱшанле ремиссийже марте шумо але физиологический функцийжылан ситыше компенсацийым пуымо;
- лӱдыкшын (рискын) факторжым кораҥдыме, инфекциян огыл хронический черын вияҥ кертме, тыгак тудын тазалыклан нелылыкым ыштен кертме лӱдыкшыжым чот иземдыме.
Мут толмашеш, пациент шкенжым сайын шижеш, но врач диспансер эскерымашым умбакыже шуяш темла гын, тудын деч отказаш вашкыман огыл.
– Диспансер эскерымашын кӱлешлыкшым пациент кузе пален кертеш?
– Тидын нерген тудлан медицине пашаеҥ каласышаш. Тудак консультацийын порядкыже, кугытшо да чӱчкыдылыкшӧ дене палдарышаш. 2018 ий гыч тидын шотышто республикнан страховой пасуштыжо тыршыше ВТБ МС ден «СОГАЗ-Мед» страховой медицине организаций-шамычын страховой представительышт поснак чолган пашам ыштат. Шым тылзе жапыште нуно диспансеризацийым эртыше да диспансер эскерымашке икымше гана логалше 9300 пациентлан диспансер эскерымашын кӱлешлыкше нерген йыҥгыртен да СМС-уверым колтен шижтареныт. Тылеч посна страховой представитель-влак нине пациентлан диспансер эскерымаш дене пайдаланашлан кунам да кушко каяш кӱлмым умылтареныт, врачын приёмышкыжо возалташ полшеныт, лекше йодышлан вашештеныт. Да чыла тидым кызытат ыштат.
Диспансер эскерымаш, диспансеризаций да обязательный медицине страхований программе кышкарыште медицине полышым пуымо шотышто лекше чыла йодышым Марий Эл Республикыште ОМС сферын контакт-рӱдержын «шокшо линийышкыжат» 8-800-707-83-81 (Россий мучко яра) номеран телефон дене йыҥгыртен рашемдаш лиеш.
М.ИВАНОВА
