Пӱсӧ йодыш
Врач эмлышаш, а возышаш огыл…
Поликлиникыште тыгайже чӱчкыдын лиеда: специалист деке электрон йӧн дене возалтме але эрдене талоным налме деч вара приёмыш палемдыме жаплан логалаш огеш лий – черет кугу. Южгунам эсогыл икмыняр минут огыл, а шагат вучаш перна. Тиде мо дене кылдалтын?
«Врач эре ала-мом воза, пациентлан жапшат уке. Тышеч-тушеч йодышто, температурем, давлением висыде, больничный листым петырыш…» – специалистын кабинетше гыч ӧпкелалтын лекше-влакат улыт. Чынак, а мом тудо воза? Шуко, моткоч шуко! Пациентланат, медицине тӧнежланат, страховой компанийланат…
2017 ий 1 январь гыч пациентлан амбулаторийыште медицине полышым пуаш врач-кардиологлан 24 минут, врач-эндокринологлан 19 минут, врач-стоматолог-терапевтлан 44 минут ойыралтын. Тылеч ончыч Российын Тазалыкым аралыме министерствыже моло специалистланат пациентым приниматлыме жапым палемден ыле: участкысе педиатрлан да терапевтлан – 15 минутым, еш врачлан – 18 минутым, неврологлан – 22 минутым, отоларингологлан –16 минутым, офтальмологлан – 14 минутым, гинекологлан – 22 минутым. Палемдыме гыч 35 процент деч шуко огыл жапым документацийым вӱдаш, а 60-70 процент жапым профилактический приёмлан ойыраш темлыме. Но чыла тиде кундемысе калыкын чотшо, черын ойыртемже дене чак кылдалтын. Республикысе врач-влакын мутышт почеш, нормым шукташ медицине документацийым вӱдымӧ паша содыки чаракым ышта. Шукынжо тудын дене смене деч вара шинчат. Мый гын документаций врачын паша качествыжым мыняр-гынат локтылеш шонем.
Пациент-влакым приниматлыме жапым Россий Федерацийын пилотный манме 17 субъектыштыже врач-специалист-влакын пашаштым шымлыме негызеш темлыме, сандене врач тудым шуктыдеат кертеш. Клинический медициным минут да теҥге дене ончыкташ огеш лий. Тиде чоҥымо паша але кермыч огыл… Черле айдеме дене пашам ыштыме годым можым-кузежым ончылгоч ужаш моткоч неле. Ик пациентлан тичмаш шагат кӱлеш гын, весылан визытат сита. Сандене врач пелен иктат секундомер дене огеш шинче да тидым ышташ огешат шоно, но…
Врач-влакын пашаштышт тидат ӧрыктара: нуно кажне сменыште палемдыме наре але тылеч утларак пациентым приниматлышаш улыт, молан манаш гын медицине тӧнежын финансированийже обслуживатлыме пациентын чотшо дене кылдалтын. Тидымак шотыш налын, тӱҥ врач-влак специалист-шамычлан шукырак пашам пуаш тыршат. Тыгай годым кок сӱрет палдырна: ик специалистын пациентше моткоч шуко, сандене сменыже годымат, тудын деч варат имне гай пашам ышта, молан манаш гын палемдыме жапын кышкарыштыже шуктен огыл. А весын пациентше шагал, сандене тудо нуным ешарен возгала. Тыгай случай мый денемат лийын: амбулаторный картыште возымо гыч пуйто участкысе терапевт дене кок гана лийынам. Южышт диспансеризацийым эртымышт нерген «пален налыт». Конешне, тыгай специалистат улыт: кӧжӧ кок-кум участкысе черлым приниматла, кӧжӧ эше вес профиль дене пашам ышта, поснак тӧнежысе врачын отпускышто улмыжо, тунемаш коштымжо але черле кийымыж годым. Тыгай годым кузе черет огеш лий?
А такше врачлан пациентым приниматлаш кеч 5, кеч 30 минутым ойырышт, тӱҥжӧ – пашан качествыже, чын шындыме диагноз, сайын эмлыме йӧн. Республикыштына врач-влак шукертсек огыт сите, кызытат пеш шукын кӱлыт, сандене нунын деке черет эре лиеш.
Елена Андреева, Йошкар-Олаште стоматологический клиникым вуйлатыше:
– Моло специалист дене таҥастарымаште стоматолог-влаклан эн шуко жапым – 44 минутым – пуымо да чын ыштыме, вет умша кӧргыштӧ – 32 пӱй! Приёмышто кажныжым ончыман, тургыжландарышыжым эмлыман, рентген снимкым шымлыман, тӱрлӧ манипуляцийымат ыштыман, мутлан анестезийын авалтымыжым 10-15 минутат вучаш логалеш… Пациентым приниматлыме 99 случайыште стоматолог иктаж манипуляцийлан эҥерта, сандене южгунам приёмжо 44 минут дечат кужун шуйна.
Надежда Смирнова, Семёновка врач амбулаторийын врач-гинекологшо:
– Мыланна 22 минутым ойыреныт.Тиде шукат-шагалат огыл – чылажат пациент дене кылдалтын: мӱшкыран ӱдырамашым кужунрак приниматлаш логалеш, а медосмотрым эртышылан 10 минутат сита. Анализым пален налаш, рецептым возыкташ толшо-шамычланат жап шуко ок кай. Да, возаш шуко логалеш, но шке пашам жапыштыже шукташ тыршем.
Евгений Савельев, Йошкар-Оласе 5-ше №-ан поликлиникын врач-травматолог-ортопедше:
– Шкат паледа, пациентна-влак начарынрак тарванылыт, южыштлан эсогыл полшаш логалеш. Но мый пашам писын ышташ тунем шуынам. Тидлан амалжат уло: мутлан, корно ияҥме годым пеш шуко черлым приниматлаш логалеш. Конешне, врач пациентлан утларак тӱткышым ойырышаш, а возымо пашалан огыл… Мыланем ойырымо 14 минут чылалан сита.
Маргарита ИВАНОВА.
