УВЕР ЙОГЫН

Вашке унагудо лиеш

«Унчо – финн-угор тӱнян культур рӱдыверже-2019»

Морко районысо Унчо селан «Унчо – финн-угор тӱнян культур рӱдыверже-2019» лӱмым 8 апрельыште налмыже пӱтынь марий кундемыште илыше калыклан куан увер лийын. Вет але марте Марий кундемыште тыгайже лийынжат огыл. Сандене шушаш 2019 ийлан ямдылалтме паша республикыштына шукертак тӱҥалын, кунам да могай мероприятий-влакым эртарыме радамымат каҥашеныт.

Тиде амал дене Унчо кундемыште мом да кузе ямдылымым шке шинча денак ужын толаш кумыл лектын.

Морко посёлкым кудал эртымеке, Унчо велыш пел шага гыч миенат шуна. Кок-кум ий ончычсо семын корно тунаржак уда огыл, лач южо верыште машина изиш чытырналте.

Лу шагат лишан Унчо селаш миен пурышна. Пурла велне – ял калыкын пареҥге пакчашт. Озашт-влак тушто чыла куштырам кораҥден, арун эрыктеныт. А шола велне верысе «Передовик» ялозанлык артельын тӱрлӧ транспортшо торашке волгалтеш. Нунымат пасу пашам пытарымеке, чаткан вераҥдыме. Пурла могырыш машинам виктарымеке, села урем дене кудалаш ласка.

Ветеринар участке воктенсе остановкым ужмеке, кумыл нӧлтеш. Туштыжо — марий вургемым чийыше ӱдыр-рвезе-влак кӱсле ден шӱвыр сем почеш пуйто чодыра воктенсе ужар олыкышто куштат. Тыгай сӱретым ужмеке, марий шӱлышан, шке йӱлажым пагалыше да аклыше калык илыме нерген умылаш вик лиеш.

Унчо кундемын родо-тукым финн-угор калык-влак дене кылже шукертак пеҥгыде. Тушко кажне ийын тӱшкан-тӱшкан турист-шамыч толыт. Нунын илыме олашт мыняр километр тораште верланен? Тидын нерген села покшелне шогышо меҥгыште раш возымо. Тиде меҥгым родо-тукым калык-влакын шкешотан символыштлан шотлаш лиеш.

Умбакыже корнына Тихон Ефремов урем дене верысе администрацийыш шуйныш. Тиде корным эше тӧрлымӧ огыл улмаш. Но ты йодышым лишыл жапыште каҥашен шуктышыш улына, манын палемдыш Унчо ял шотан илем администраций вуйлатыше Иван Евсеев. Молан манаш гын лач тиде урем денак  калык Мер отышто эртыше Сӱрем кумалтышыш кая. Администраций воктене икмыняр флагштокым (флагым сакыме меҥге) шогалтыме, увертарымаш оҥам вераҥдыме.

Ты кундемыш толшо уна-влак Янык памаш вӱдым тамлыде огыт кай. Корно Тошто марий сурт-пече воктеч эрта. Коремыш миен шумеке, Янык памаш воктеке логалат. Унчо кундемыште эртыше кеч-могай пайрем ты сылне верыште калыкым чумыра. Тидлан кӧра шукерте огыл тушто у сценым ыштыме. Кызытеш пуйто тудо нера, вет ончыкыжым лач тыште финн-угор уна-влак шке койышыштым ончыкташ тӱҥалыт.    

Унчо калык унам вашлийын моштымыж денат ойыртемалтеш. Унагудо укелан кӧра кундемышке толшо турист-влакым нуно малаш пуртат веле огыл, нуным марий кочкыш, пура дене сийлат, мончаш пуртат. Тидын дене ял калык изиш гынат оксам ыштен налеш, а толшо-шамыч марий йӱла, тӱвыра дене лишкырак палыме лийыт. 

Но турист-влак коклаште южышт унагудышто, шке пӧлемыште илаш кумылан-влакат улыт. Сандене ынде Унчыштат унагудым чоҥымо паша кая. Школ уремыште, йочасад воктене йыргештарыме пырня дене нӧлтымӧ оралте кажне эртен кайышым куандара. Чатка, ик кугытан пырня дене оптен ыштыме оралтым кеҥежым илаш келыштарат. А шокшо унагудым ыштыме паша лишыл жапыште тӱҥалшаш. Тудлан Уньжинский посёлко гыч тошто школ оралтым конден шогалтышаш улыт.

Икманаш, «Унчо – финн-угор тӱнян культур рӱдыверже-2019» проектым илышыш шыҥдарыме паша умбакыже кая, вет  ыштышаш сомыл эше ятыр.

Алевтина Байкова.

М.Скобелевын фотожо.

 

 

 

 

 

 

 

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий