РУБРИКИ

Археолог-влак Курыкмарий районышто пургедме пашам эртареныт

 Марий археолог-влак тений кеҥежым Курыкмарий районышто пургедме пашам эртареныт да шанчызе-влакын эше пеш шагал шымлыме курымысо илемым верештыныт.

22 июнь гыч 7 июль марте В. М. Васильев лӱмеш йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институтын экспедицийже Курыкмарий районысо Ӱл Солволкы ял воктене кокла курымласе акрет марий-влакын илемыштым пургедме пашам шуктеныт. Тыге нуно тиде верым шаланыме деч утареныт да шымлыме пашам эртареныт. Археолог-шамычлан тудо кундемысе Красноволжский кыдалаш общеобразовательный школын тунемшыже-влакат полшеныт. Садышт волонтёр-влакын толкынышт кышкарыште краеведений шӱлышан лагерьыш чумыргеныт да тудын пашажым ворандарен колтеныт. Нунын деке Йошкар-Оласе школла гычат тунемше-влак ушненыт. А шийвундыжо ты лагерьлан «2013-2020 ийлалан Марий Элын тӱвыраже» кугыжаныш программе дене келшышын ойыралтын.

Ончыч марий археолог-влакын экспедицийыште шуктымо пашашт дене палдарена. Ончылгоч палемдыме почеш, нуно акрет марий илемын верланыме кумдыкым арален кодаш тыршеныт. Молан манаш гын курык тайылыште верланымылан кӧра тудо шаланен да волен каен кертын. Тидын годымак архелог-влак эртыш илыш дене кылдалтше материальный тӱвырам аралыше кок тошто озанлык оралтым шымленыт. Шуко арверым верештыныт. Мутлан, шун атышӧрым, куртньӧ кӱзым, шагым, вакшкӱм да тулеч молымат. Южо атышӧрыштыжӧ эсолгыл нуным ыштыше кидмастар-влакын палышт (клеймашт) аралалт кодыныт. А верештме ший окса ден Новгородысо сынан кӧгӧным ончен, ученый-влак пургед лукмо илемым Х IV-ХV курымысо семын палемденыт. Шун гыч ыштыме атышӧр тӱҥ шотышто верысе мастар-влакын лийын, но коклаште руш да болгар калык шӱлышан логалыныт. Тидыже теве мо нерген ойла: тудо пагытыште ужалыме паша сайын каен, тушто илыше-влакын вес кундемла дене кылышт пенгыде лийын. Атышӧржӧ гын славян калыкыным ушештарен. Иктешлен ойлаш гын, верысе мастар-влак шкеныштын материалышт дене руш шӱлышаным да форманым ыштеныт.

Икманаш, археолог-влак Марий кундемын историйже дене кылдалтше шагал шымлыме пагытысе поян материалым чумыреныт гын, тунемше-влак нунын пашашт дене палыме лийыныт да шочмо кундемым шымлымашке могай-гынат надырыштым пыштеныт, тыгак пайдалын каналтеныт. А пырляже нуно марий калыкнан историйже дене кылдалтше шергакан матералым шалатыме деч арален коденыт. А тудым марий шанчызе-влак «Марий Элын акрет гыч тӱҥалше да кызыт марте историйже» книгам ямдылыме годым кучылташ шонат.

 С.Носова.
Фотом МаРНИИЯЛИ-н фондшо гыч налме.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий