ЯЛОЗАНЛЫК

Корно озанлык: Мардеж почешак пургыжтен…

Но «Марий Эл Дорстрой» АО-н Советский филиалжын пашаеҥже-влак корным тӱтаныштат эрыктен сеҥеныт. 

Февраль тӱҥалтыште кок кече почела озаланыше тӱтаным шарнеда? Лум чарныде оптен, мардеж виян ӱштын… Эсогыл олаште кугорно деч молыжым эрыктен шуктен огытыл: автомобиль-влак кудывечеш пижыныт, тротуар дене пургыжым келын ошкылаш пернен… А район нергенже ойлыманат огыл. Корно озанлык пашаеҥ-влаклан тиде кок кече сєй гай лийын.

«Марий Эл Дорстрой» АО-н Советский филиалышкыже ме тиде тӱтан деч вара арнят пеле гыч мийышна. Эше тунамат корно тӱрым лум деч эрыктат ыле. Корным шотыш кондымо нергенак филиалын директоржо В.М.ОНУЧИН да тӱҥ инженерже С.А.СТЕПАНЯН дене кутырышна.

Ю.И.: Тиде тӱтан пашадам тергыме гай лийын манын огыда шоно?

С.С.: 30 ий наре тыште пашам ыштем, но тыгайым ом шарне. Кок сутка почела кечыгут пашам ыштыме, каныш деч посна. Мєҥгє толын пурлалме да угыч корныш тарваныме. Тӱтан ончычат лийын, но тыге чарныде огыл. Технике лумым шӱкен каен — мардеж почешыжак пургыжтен. Да туге талын тӱргыктен — кум метр деч торашке койын огыл.

Ю.И.: Кеч тӱҥ корныжым эрыктен сеҥыме?..

С.С.: Мемнан дене тӱҥ корнылан Йошкар-Ола – Уржум трассын 26-шо гыч 58-ше километр марте ужашыже шотлалтеш. Тудым эрыктен шуктыдымо нерген мутат лийын кертын огыл. Тыгайже мемнан дене лийынжат огыл.

Ю.И.: А техникыдаже ситен?

С.С.: Кумло наре единице технике пашам ыштен: шӱкеман КамАЗ, автогрейдер, погрузчик, бульдозер, экскаватор-влак… Шкенан шуктен огытыл гын, весыным тарлыме. Пошкудо Медведево филиалын куатле К-700 тракторжо кугун полшен.

В.О.: Тӱтанан годым кок кечынжат корным кудалаш ситышын эрыктыме. А вара арнят пеле лум пургыжым кок вел шєрыш шӱкымє, ротор дене тӱен кораҥдыме. Кызытат эше ты пашамак шуена.

Ю.И.: Тӱҥ трассын ужашыж деч посна те эше республик кӱкшытан шагал огыл корным обслуживатледа. Тудынге эрыктен шукташ куштылго лийын огыл, векат?

С.С.: Тыгай корныжо мемнан 282,8 километрыш погына. Республикыште обслуживатлыме корно кужыт дене Медведево филиал деч вара кокымшо улына. Тудымат ик жапыштак эрыктен шогаш кӱлын, вет корно нигушто петырналтшаш огыл – транспорт кудалышт кертшаш. Сандене, ик велыште эрыктен, вигак весыш куснымо.

Ю.И.: Кудо велысе корно лум деч эрыктыме шотышто ик эн нелылан шотлалтеш?

В.О.: Юбилейный – Шуарсола – Кельмаксола – Лайсола – Алисола але Кукмарий – Ваштаршӱ велым. Молан манаш гын нуно пасуан чара вер дене эртат. Лум пеш писын ӱштын шында.

Ю.И.: Но ме кызыт икымше велныже лийна гын, корно яндарлыклан эше єрнат…

В.О.: Пасушто, ужда докан, лумжат тунар уке. Мардеж тудым корно деке ӱштеш. Лум кучаш манын, пасу тӱрыш пу щитоклам шогалтылме, эше ончычшо келгын шӱкен кайыме. Но тӱтан тудым пеш вашке темен шында. Угыч шӱкен от келгемде гын, корныш шумеш нєлтен пургыжта. Теҥгече гына тушто корно воктеч кораҥден пытарышна.

Ю.И.: Тугеже тӱтан ваштареш шогаш да корным пургыжтен шындымыжым кораҥдаш кугу чытыш кӱлын?

С.С.: Пашаеҥна-влак йӱдшє-кечыже вашталалт ыштеныт, а вот техникын чытышыже чӱчкыдынак ситен огыл. Шылтыде каласаш кӱлеш, тудо пеш чот тоштемын. Южышт водительышт деч кугурак ийготан улыт – автогрейдер-влак 30 ийышкат шуктат. Эреак олмыктен шогена да гына ыштат. Но, нелым шӱкышыла, шуэнак огыл пудыргат, да базыш шупшын кондаш перна. Вет кран-балке дене нєлталме деч посна нуным олмыкташыжат ок лий. Сваркымат чараште да луманыште ыштен от керт. Уто роскотыш пурет гынат, кондет. Йӱдым олмыктет да эрдене пашаш колтет.

В.О.: А южгунамже писын олмыкташат ок лий. Теве кок КамАЗ-ын двигательышт чыгынышт, да алят тєрлена. Йєра, тӱтанже кок кече веле шуйныш да олмыкташ жапым пуыш. Санденак республикын правительствыжлан «Марий Эл Дорстрой» АО-н технике шотышто нелылыкым чытен илымыж шумлык да оксам ойыраш кӱлмє нерген шоналташ уто огыл.

Ю.И.: Пытартыш ийлаште у техникым йєршеш пуэн огытыл мо?

В.О.: Кодшо ий мучаште «Марий Эл Дорстрой» шке вийже дене 20 единице у техникым, КамАЗ-ым, налын да Советский филиалланат кокытым ойырен. Шушаш теле вашеш ошмам шыжыктылше установко да шӱкем дене оборудоватлаш шонена. Кызытеш нуно грузым гына, шинчал йєршан ошмам, шупшыктат.

Ю.И.: Телым, а тӱтананыште поснак, ойыртемалтше график почеш ыштеда, векат?

С.С.: Телылан дежуритлыме график шыжымак пеҥгыдемдалтеш. Вара кӱлеш годым тушко вашталтыш пурталтеш. Теве тӱтананыште сменат пеле кокла гыч икте-весым вашталтыме, а технике каныш деч посна ыштен. Тӱҥжє – корным эрыктен шуктымо. Сутка мучко дежуритлыме. Водитель-влакат, олмыктышат – чылан тыршеныт.

Ю.И.: А корным шотыш конден шогаш ойырымо окса идалык мучкылан сита?

В.О.: Ме тиде пашам «Марийскавтодор» кугыжаныш казна учреждений дене ыштыме контракт почеш шуктена. Тудо заказчикна семын мемнам эреак терген шога. Ыштымына йодмашыжлан келшен ок тол гын, штрафымат тӱлыктен кертеш. Сандене ме пашанам кӱлеш семын шукташ тыршена. Окса ситыдымаш гына чаракым ышта. Вет корным эрыкташ роскот кугурак лиеш гын, молыжлан шагалрак кодеш.

Теве левыктыме велеш корно йымалсе вӱд пучым лум деч эрыкташ жап шуэш. Шошым трассысе кӱртньє авыртышым эрыктен чиялтыман, корнысо лакылам петыркалаш пижман. А тудыжо ий гыч ийыш утларак локтылалтеш, кеҥежланат тєрлышаш шагал огыл кодеш. Но оксаже кугурак лакылам гына петыркалаш ситен шуэш. Тидыжак нелылыкым луктеш. Ешартыш йєным кычалаш перна. Вет мемнан идалык мучко шуктышаш эн тӱҥ пашана – улшо корным шотыш кондаш, арален кодаш. Тышкак виктаралтын телымсе пашанат.

Юрий Исаков.
Авторын фотожо.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий