Кевытыште сатум налмем годым сатучылан ик тӱжем теҥгеаш оксам пуэнам. Но садет мый дечем оксам налын огыл, молан манаш гын тушто ручка дене возыман пале лийын. Сатучо мыланем «окса кагазда локтылалтше, сандене тудын дене тӱлен огыда керт» манын умылтарыш. Тидын шотыштак рашемдынем: закон почеш изиш возыман окса кагаз оксалан шотлалтеш мо? Уке гын, тудын дене мом ыштыман?
С.Семенова.
Йошкар-Ола.
Йодышлан Роспотребнадзорын Марий Элысе управленийжын пресс- службыштыжо вашештеныт:
— Россий Банкын 2006 ий 26 декабрьыште лукмо «Тӱлен налын кертме признак да Российысе банкнот ден монетым вашталтыме правил-влак нерген» кӱштымашыже почеш, Россий Банкын оксаже тунам тӱлен налаш лийшылан шотлалтеш, кунам банконотын подделке, локтылалтме, лавыргыме, чот тоштемше, кушкедалтме палыже уке; тыгак чот ӱштылалтме, рож, ешарен возымаш, тамга, штампын оттискше уке, луклаже да тӱржӧ раш палдырнат.
Тиде амал денак окса банкнотышто изиш возымо уло гын, тудын дене сутум тӱлен налаш лиеш. Сандене сатучо тендан шотышто йоҥылыш ыштен.
Локтылалтше окса купюрым банкыште вашталташ лиеш. Оксам вашталташ амалым тыгай пале-влак пуат:
— 55 процент ужашыж деч шагал огыл фрагементше аралалт кодын гын (тыгак когаргыше, аргессивный средаш логалше, ломыжыш савырыныше, йӱлышӧ);
— фрагемент-влакым пырля пижыктыме улыт гын (мыняр фрагемент шотыш ок налалт), но чыланат ик банкнотын ужашыже улыт да тӱҥалтыш кумдыкшын 55 процентшым айлат;
— Россий Банкын тӱрлӧ банконотшо гыч кок фрагментшым иктыш ушен ыштыме, но кажныже весыж деч графический оформленийже дене ойыртемалтеш да банкнотын тӱҥалтыш кумдыкшын 50 процентше деч шагал огыл айла гын;
— ультрафиолет луч гоч ончымо годым окса тӱсшым да волгалтмыжым вашталта, но сӱрет сайын палдырна (тышке ик вер гыч весыш шупшыктымо годым шолыштмаш ынже лий манын, чиялтышашлык вещества дене Россий Банкын лӱмын чиялтыме банкнот ок пуро).
— оксам ыштыше-влакын бракышт лийын гын.
С.Носова ямдылен.
