Таче — Курчак дене пашам ыштыше-влакын тӱнямбал кечышт
«Курчакынат кидшержым шижын моштыман»
Куржталеш, кушта, шинчеш, шортеш, ойгыра, куана… Курчак-влакат спектакльыште чылт айдеме семынак тарванылыт, чон-шижмашым ончыктат. Нунылан илышым занавес шеҥгелне шогышо артист-влак пуат.
Волжский районысо Купсола ялыште шочын-кушшо, а кызыт пелашыже да кок ӱдырышт дене Йошкар-Олаште илыше Надежда Медведева Республикысе курчак театрыште 15 ий пашам ышта. Шукерте огыл тудлан Марий Эл Республик вуйлатыше Леонид Маркелов пачер сравочым кучыктен.
Ты пашалан тудо кунамрак шӱмаҥын? Йоча-влаклан модаш куштылго мо? Нине да моло йодышлан вашмутым шкеж дене мутланымаште пален налына.
— Надежда, школышто тунеммет годым тале спортсмен лийынат. А артист лияш мо кумылаҥден?
— Чын, районлашкат, республикышкат таҥасымашке шуко гана лекме. 11 классым пытарымеке, сандене МарГУ-со спортфакыш тунемаш пураш направленийым пуэныт ыле. А мыйын артист лиймем шуын. Тидын шотышто авам шылталенат каласен, но садак шке корнем дене каенам. Йошкар-Олашке икымше гана шкетын толынам, Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрыш миен пуренам. «Артист лияш, тунемаш кӱлешыс», — маныныт тушто. Кушко кайышашым каласеныт. Тыге Палантай лӱмеш культур да искусство колледжым кычал каенам. Колледж директор дене вашлиймеке, тудо каласен: «Марий группо тений уке. Вес ийын тол». А мыйын ик ийым тыглай эртарымем шуын огыл. «Тугеже руш отделенийыш, Лавровын курсышкыжо пураш лиеш», — лийын вашмут. Тыге Дмитрий Дмитриевичын курсышкыжо тунемаш пураш ямдылалташ тӱҥалынам. Тӱшкагудышто верым пуэныт. Руш прозым, почеламутым да молымат тунемаш кӱлын. Студент радамыш нимогай нелылык деч посна ушнышым.
— Драме театрыште пашам ыштышаш улатыс тугеже?
— Пырля тунем лекше-влак чылан гаяк руш театрыште пашам ыштат. Колледжыште тунемме годым, ик кечын, Курчак театрын тунамсе директоржо Вячеслав Александрович Кузнецов дене вашлийынна. Тудын театрыш пашаш ӱжмыжӧ мыйым чот ӧрыктарен, вет мыйже курчак дене пашам ыштен моштен омыл. «Туныктена», — манын тудо. Пелашемат тореш лийын огыл. 2002 ий сентябрьыште Курчак театрыш пашаш лектынам.
Кызыт курчак дене веле огыл, драматический спектакльымат ончыктена. «Три сестры», «Шинель» постановко-влак кугыеҥ-шамычлан пеш келшат.
— Курчак дене пашам ышташ вашке тунемын шуыч мо?
— Тунам режисеерлан Виктор Семёнович Голованов (чаманен каласыман, кызыт пеленна уке) ыштен. Урокым пуэн. Тыгак кугурак артист-влак туныктеныт. Сӱретче Татьяна Батракова денат пашам пырля ыштенна. Икымше гана «Маша и Медведь» спектакльыште ширме шеҥгеч Эҥыремышым модынам. Тиддеч вара икте почеш вес спектакльлаште роль-влак лийыныт. Паша нелын чучын, шортынамат, ойгыренамат… Эркын-эркын курчак-влак дене мутланаш, нуным умылаш тунемынам.
— Йоча-влакым ондалаш огеш лий. Нуно чыла шижыт, маныт…
— Мутат уке, нуно ик эн тӱҥ ончышына улыт. Ме кажне спектакльым шӱм-чон гоч колтен, икшыве-влаклан луктына. Чын, нуным ондалаш огеш лий. Йоча-влак ӱшанен ончат. Иктаж-мо тыгай-тугай лийын кая гынат, шкемынат икшывем-влак вик каласат. Нунат мыйын театрыште, кулис шеҥгелнак, кушкыныт.
— Курчак театрыште пашам ыштен, ты шотышто садак келгырак шинчымашым налмет шуын…
— Кок-кум ий театрыште ыштымеке умыленам, курчак дене пашам ышташ моткоч келша. Санденак ты специальность дене шинчымашым келгемдаш шонымаш дене Санкт-Петербургысо театр искусство академийыш ик ӱдыр дене пырля (курчак театр факультет) заочно пураш каенна. Мемнан гай тунемаш пураш мийыше-влак уло Россий гыч толыныт. Мемнан сумка гыч эше курчакын тояже койын. Тудым мастерна шекланен шуктен. Туштат студент радамыш логалаш утыж дене нелын чучын огыл: марла муренам, куштенам, Пушкинын басньыжым лудынам, варажым, рок-н-роллым кушташ манын, кӱкшӧ таганан йолчиемем кудаш шуэнам да музык почеш тарванылаш тӱҥалынам веле ыле — мастер-влак «сита, сита, ме чыла умыленна» маныныт.
— Санкт-Петербургышто тунеммет годым тушко паша кодаш темленыт, очыни?
— Шуко вере ӱжыныт, икмыняр киношкат массовкыш коштынна, но тушко кодаш кумыл лийын огыл. Адакшым пелашем, икшывем вученыт. Марий кундемнан рӱдолаштыжак илаш, тусо Курчак театрыште пашам ышташ — эн кугу куан. Тиде пашам нимо денат вашталташ ом шоно, вет ме икшыве-влакым куандарена, нунын изи чонышкышт искуссто тӱнян туто пырчыжым пыштена. Ньога-влакын куанышт — мемнан куанна, нунын весела, поро шинчаончалтышышт верч тыршыме пашана шканнат вий-куатым ешара.
— Курчак дене пашам ыштыме годым тудым умылен мошташ кӱлеш, маныт...
— Умылен гына огыл, тудым шижын моштыман. Курчак дене ыштыме годым кидшержым веле огыл, шӧнжымат шижаш тунемме. Курчакат чонан гаяк: умыла, полша, а южгунамже ӱчымат ыштен кертеш. Сандене тудын дене шке икшывет семынак лийман, йӧратыман, вет йӧратыме паша веле лектышан лиеш.
— Изиэт годымат эн йӧратыме модыш лийын докан?
— Тунам кызытсе гай мотор курчак лийынжат огыл. Ме тошто курчакым чиялтен, вургемым урген толашенна. Кажне йоча курчак дене модшаш. Тыге тудо вияҥеш, тӱняумылымашыже кумдаҥеш, тӱрлӧ сомыллан тунемеш. Адакшым мом ок мошто гын, ава-ача деч йодеш. Тыге ешыште икте-весе дене кыл пеҥгыдемеш. Ача-авам ончен, икшыват ты сомыллан тунем шуэш.
Алевтина Байкова.
(Фотом Н.Медведеван альбомжо гыч налме.)
