ТАЧЕ ЯЛЫШТЕ

Тыгай еҥ-влаклан кӧра ял ила

Людмила Юрьевна Градова ешыж дене Кужэҥер районысо Агытансола ялыште ила. Тудо тунар чолга, тунар марий шӱлышан да пашазе ӱдырамаш – шонен ӧрат. Кузе чылалан жапым муэш гын?!

Людмила Юрьевна ятыр ий тӱвыра аланыште тыршен. Эн ончычак   Агытансола клубышто ыштен. Петырнымекше, Чодраялыш коштын. А кызыт пошкудо Тошто Йӱледӱр клубыш коштеш. Но пашам ышташ огыл, а ансамбльыш мураш, кушташ. Южгунам пелашыжат пырля мия, вет тудо – уста гармоньчо. Пашам гын ӱмаште ноябрь гыч Москваште ышта. Кок арня элнан рӱдолаштыже тырша, тынар жапланак мӧҥгышкыжӧ толын кая. А тымарте индивидуальный предприниматлеь-влак радамыште лийын да икмыняр ялыште  калык деч шӧрым поген.

Клублаште пашам ыштымыжлан лийынак марий эстрадын шуко мурызыж дене сайын палыме улыт. Градовмыт еш икмыняр ий ончыч газет редакцийнан эртарыме «Монча» конкурсышто сеҥыше радамыште лийын. Очыни, мончашт чот чаплеак, сандене мурызо-влак кокла гыч шукынжо, ойлымыж почеш,  тушто мушкылтыныт.

Шотан ӱдырамаш семын тудо тӱрленат, ургенат, пидынат мошта. Ший аршашым, марий тӱран вургемым чыла шкеже ямдыла. Но ужалашлан огыл. Шканже, шешкыжлан, ӱдыржылан да пелашыжлан веле ышта. Тидыже шке ял  клубыштышт пашам ышташ тӱҥалмыж годым поснак чот кӱлеш лийын. Кызытат, ансамбльын участницыже гын, марий вургем деч посна нигузе огеш лий.

— Москваш, моло тора кундемыш пашаш утларакше пӧръеҥ-шамыч коштыт. А тендан ешыште шукырак оксам ыштен налаш манын, молан пелашда огыл, а те каенда? – рашемдаш лийым.

— Пелашемын тазалыкше начар, сандене мый каенам. Кеч шукерте огыл  шымше классым тунем пытарыше изирак Павлик эргына кажне кок арня гыч аваж деч посна кодеш. Ушкална уке гынат, шорыкым шуко ашнена, лудо, комбо, чыве уло. Укем годым нуным пелашем онча. Ме кудымшо ий пӧртым чоҥена. Тудым ыштен шуктыман, налме кредитымат пӧртылтыман, сандене тыгай ошкылым ышташ илыш таратен. Шӧрым погымо дене окса шагал лектын, а налогым шуко тӱлаш кӱлын. Нине амал дене, утыжым кокытеланыде, предприниматель паша деч кораҥым. Пӧртым шуктымешке, Москвашке пашам ышташ кошташ шонем, — палдарыш чолга ӱдырамаш.

Такшымат, шкенжын ойлымыж почеш, марием деч оксам конден пуымыжым вучен шинчен тунемын огыл. Шкежак ыштен налаш тыршен. Але мартеат, оксам ситараш манын, кум вере пашам ыштен: клубышто тыршен, почтальонкылан коштын да шӧрым поген.

— Пелашемын кид-йолжо чыла пашалан толеш, — Людмила Юрьевна марийжым мокталтыш. — Окна, омса рамым, мом лиеш гын, ятыр молым – чыла-чыла шкеже ышта. Тиде амал денак пӧртым чоҥашат ӧрдыж гыч еҥым тарлен огынал. Шке вий дене родо-шамыч полшымо дене ыштенна.

Эше Людмила Юрьевна – ял шотан илемыштышт депутат. Чолга улмыжым шотыш налынак, ынде кокымшо созывланат сайленыт. Да ты кугу ответственностян пашаштат лектышышт коеш. Мутлан, тенияк шуко кӱлешан пашам ыштен шуктеныт. Палдарымыж почеш, шукерте огыл, рашрак каласаш гын, 12 майыште, ялыштышт Неупиваемая чаша юмоҥа лӱмеш часамлам почыныт. Тылеч икмыняр кече вара гына йоча площадкым почыныт. Тудым ышташ «Звениговский» предприятий полшен. Ик уремышкышт тыгыде кӱ дене корным ыштеныт. Уремым волгалтарыше лампочко-влакым энергийым аныклышылан вашталтеныт. Ончыкыжым клубым ышташ шонат. Тудлан оралтыжымат пуэныт. Ынде конден шукташышт кӱлеш.

— Шуко шочшан да окса шотышто начарын илыше ешлашке коштам. Иктыж гыч йоча-шамычым ӱмаште лагерьыш канаш колтен кертынна ыле. А тений тыгай йӧн ыш лий. Нине икшыве-шамычлан Москва гыч вургемым  конденам ыле. Мешак дене киндым налынат, пелашем дене пукшаш тыршена. Теве кушто депутат улмо веле огыл, а чон порылык палдырна…

Каналтыме семын, ятыр моло ӱдырамаш семын Людмила Юрьевна  пеледышым ончен кушташ йӧрата. Тений эсогыл Москва гычат конден. Тыгак тошто покрышке гыч тӱрлӧ ойыртемалтше наста-влакым: висвис «пеледышым», «кайыккомбым», молым — шкежак ышта.

— Ял еда шӧрым ятыр ий поген коштынам. Тунамак ик вере икте чонемлан келшен, вес вере весым ужын, ыштен ончаш шонымашем шочын. Интернетыштат ужынам. Тыгак кумылаҥынам, — ойлыш ӱдырамаш.

Теве тыгай кожмак да моткочак чолга ӱдырамаш-влаклан лийын ял-влак илат. Илат веле огыл, тӱзланат. Тугеже тек тыгай  еҥ-влак шукынрак лийыт.     

Любовь Камалетдинова. 

Авторын да еш альбом гыч налме фото.

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий