Советский район Кодам селасе фельдшер да акушер пунктыш кандаш ял: Кӱшыл, Изи, Кокла да Руш Кодам, Шайышкан, Васлисола, Кӧрдемтӱр да Ловеҥер – гыч коштыт. 1995 ий гыч тиде медпунктым 32 ий паша стажан Елена Ионовна Рябинина вуйлата. ФАП-ын пашаже нерген тудо тыгерак каласкалыш:
– Коктын пашам ыштена, медшӱжар Снежана Александровна Кропотова йоча-влакын тазалыкыштым эскера, а мый – кугыеҥ-влакыным. Ондак санитаркына ыле, но тудын пашажым кызыт шкеак шуктена. Телым утларакше вирус дене черланыше-влак полышым йодын толыт, а шыжым-шошым остеохондроз дене орланыше-влак ешаралтыт. Вет яллаште шукыжым илалше да шоҥго-влак улыт, нунын тазалыкышт кечын начарештеш, сандене эреак эскерен, жапыштыже эмлен шогыман.
Тылзылан ик гана, кунамже кок ганат Кужмарий врачебно-амбулаторий больницын эмлыше врачше Валерий Александрович Мельников приёмым эртара, тудак эмлалташ назначенийым пуа. Но чыла еҥын, поснак шоҥго-влакын, Кужмарий марте кошташ йӧнышт уке, сандене могай эмым йӱшашым, могай уколым ыштышашым Елена Ионовна шкежак палемда. «9 шагат деч вара черле-влак процедурыш толаш тӱҥалыт», – шижтарыш тудо. Чынак, пырдыжысе шагат умдо каласыме жап деке лишемын веле шуо, омса почылто да Кодам школышто шуко ий руш йылмым да литературым туныктышо Г.Н. Добросмыслева пурен шогале.
– Кум шагатланак кынелын, пашам утыждене ыштенам, витне, изи курткым чиенам ыле, изишак кылменам. Кид пулышем коршташ тӱҥалын, теве Елена Ионовна деке тольым, тудо чыла радам дене умылтарыш, ынде уколыш коштам, – ойла Галина Николаевна. «Фельдшерда нерген мом каласеда?» манын йодмылан чурийжат волгалт кайыш: – Пеш сай лекарь, нигунам ок шӱрдыл, ок туманле, чыла радамын умылтара, – мане.
Уэш омса почылто, тиде гана 69 ияш Валентина Николаевна Бастракова пурыш, тудат эмлалташ коштеш.
Кечылан 8-10 еҥ приёмыш толеш, йоча-влакын школышто тунемме пагытыште – шукыракат. Кечывал деч вара сурт еда коштыт. Черле-влакым эмлалташ койкыш Кужмаийа селасе кечывал стационарыш колтат. «Вашкеполышым» ончыч район гоч ӱжыктеныт гын, кызыт вик Йошкар-Олашке йыҥгыртат – тиде службылан вуйым огыт ший, жапыштыже толыт.
ФАП-ыш калык пурен-лектеде огеш шого, ой-каҥашым, рецептым йодыт, прививке нерген рашемдат. Елена Ионовнан мутшо почеш, ондак, кунам медпунктышто аптеке киоск лийын, калык шукырак коштын. Икмыняр ий ончыч аптекым петырымеке, мыняр-гынат йӧндымылык лектын, но ынде тидланат тунем шуыныт.
– Елена Ионовна, ковид ваштареш вакцинаций шотышто мом каласеда?
– Тӱҥалтыште Васлисола вел калык тӱшкан тарваныш, вара – Кокла Кодам. Икымше пациентна Кӱшыл Кодам гыч 63 ияш Васильева Галина Валентиновна лийын, тудо пеш кумылын ыштыктыш, ялыштыже агитацийымат эртарыш. Утларакше илалше, 60 ийым эртыше пенсионер-влак ушнат. Самырык-влакше мемнан кундемыште шагалын улыт, шукынжо олашке пашаш коштыт, вакцинацийымат туштак ыштат, шонем. Кызыт кумылан-влак шагалемыныт, кеҥежым паша шуко, сандене, очыни. Мемнан участкыште тачысе кечылан 50 наре еҥ ковид инфекций деч аралалтме прививкым ыштен. Чыланыштынат нелылык деч посна эртен. Юмылан тау, шучко чер нигӧнат илышыжым кӱрлын огыл, но икмыняр еҥ черланен, нуно эмлалтын тӧрланеныт.
– Могай вакциным кучылтыда?
– Вакцинацийым ме шке огына ыште, Советский рӱдӧ больнице гыч Гам-КОВИД-Вак вакциным кондат, тидлан лӱмын автобусым я автомашинам ойырат, врачна Валерий Мельников ондак тергымашым эртара, вара ЦРБ гычак толшо медсестра прививкым ышта. Ме тыште калыкым погена: ончылгоч увертарымашым сакена, телефон дене йыҥгыртен шижтарена.
– Те шкеже ыштенда?
– Мый эше уке, теве медсестра ыштыктен.
Медшӱжар Снежана Александровна дене мутымат вашталтен ыжна керт, пеш писын куржын пурен, саламлалтын веле шуктыш, холодильник гыч кӱлеш препаратым налын, черле деке вашкыш.
Фельдшер-акушер пунктым 1994 ийыште чоҥымо. Кермыч оралте пеҥгыде коеш, но тӱжвал велым олмыкташ, чиялташ кӱлеш, печымат вашталтыман. Елена Ионовнан чонжо тиде паша верч пеш йӱла. «План почеш 2020 ийыште олмыктышаш улына ыле, но вирус чер шарлымылан кӧра пандемийым увертарышт, окса чӱдырак лие, сандене паша ик жаплан чарнен шогалын», – умылтарыш медпункт вуйлатыше.
Л.СЕМЕНОВА
Снимкыште: Е.Рябинина черлын тазалыкшым терга.
М.Скобелевын фото
