ОБРАЗОВАНИЙ

А школышто верже уло?

Кызыт уремыште кеҥеж озалана, но вашке  шыже толын шуэш. Ача-ава-влак икшывыштым школыш вӱден наҥгаят. Южо икшыве ты тунемме верын омсажым икымше гана почаш ямдылалтеш. Тиде тургыжландарыше да тунамак куанле тат. Но южо йоча мӧҥгӧ деч тораште огыл верланыше школыш ок логал.  Ты проблеме олалаште  поснак пӱсын шога. Икымше классыш налме нерген йодмашым эше февральыштак погаш тӱҥалыныт. Эн ончыч школ воктене верланыше пӧртлаште илыше-шамыч тидым ыштеныт гын, тораштырак илыше-влакше келшыше школыш йодмашым июль гыч гына пуэн кертыт.

Школ воктенак илыше-шамычлан икымше классыште верже чылалан огеш сите. Лекше нелылыкын амалже икмыняр:

— пытартыш ийлаште икшыве шуко шочын, сандене школышто улшо вер чылалан ок сите.

— кызыт ача-ава-влак келшыше школ воктене верланыше пӧртыштӧ пропискым жаплан ыштат. Тыге нунын ты тунемме верыш йодмашым ончылгоч пуаш правашт лектеш. Тыгай годым эрелан налме пропискан еҥ-влак вараш кодыт;

— кумшо амалже кокымшо дене кылдалтеш. Ялысе икшыве-шамыч олаш тунемаш толыт. Тыгодым нуно йочасадыш ялыште коштыт, а школышто тунемаш олаш толыт;

— школышто кабинет, класс огеш сите. Тыгай годым школ ешартыш верым нигузе ойырен огеш керт;

— туныктышо уке. Тидын годым школын кабинетшат уло, ешартыш классым погаш йӧнжат ситышын.

— олаште у микрорайон-влак чоҥалтыт, воктенсе инфраструктур огеш вияҥ. Мутлан, йочасад, школ-шамыч огыт чоҥалт.

Марий Элын Образований да науко министерствыжын данныйже почеш, тений республикысе школлаш икымше классыш 8644 йоча кайышаш. Тидыже ӱмашсе дене таҥастарымаште 117 еҥлан шагалрак.

Кок класслан – ик туныктышо

Кызытсе пагытыште самырык педагог-влак школыш туныкташ пешыжак ынешт кай, санденак туныктышо-влак огыт сите, тидлан кӧра рӱдолаште туныктышо-влак  кок смене дене пашам ыштат. Тидыже туныктышым ситарыме пӱсӧ йодышым изишак луштара. Республикысе Образований да науко министерствын данныйже почеш, Йошкар-Оласе школлаште тӱҥалтыш класслаште 28 туныктышо кок сменыште пашам ышта. 

— Тений мылам иканаште кок классым туныкташ  логалеш. У тунемме ийыште икымше сменыште икымше классым, а кокымшышто кумшо классым наҥгаяш тӱҥалам. Мутат уке, чотак нояш перна, но икшыве-шамыч тидым шижшаш огытыл, нунын ончылно мый эре весела, умылен моштышо лийшаш улам, — мане Йошкар-Оласе 20-шо №-ан школын туныктышыжо Ольга Таныгина.

Марий Элын школлаштыже тӱҥалтыш класслаште 1416 туныктышо пашам ышта. Нунын кокла гыч  397 педагогшо Йошкар-Олаште туныкта. Мартысе данный дене келшышын, республик мучко тӱҥалтыш класслаште 50 туныктышо ситен огыл. Чыланат — рӱдолаште.

Тений эн шуко икымше классым республикыштына Йошкар-Оласе 27-ше №-ан школышто погат. У тунемме ийыште 10 классыш 250 утла тунемше толшаш. Тыгодым икмыняр классыште туныктышо огеш сите.

Моло школыштат сӱрет куандарыше огыл. Теве рӱдоласе 4-ше №-ан школышто (А.С.Пушкин лӱмеш гимназий) тений вич классым чумырат, тыгодым кажне классыште 30 йоча лиеш. Тыгодым тачысе кечылан ик класслан туныктышо огеш сите. Каласыман, гимназийыште кокымшо смене уке, молан манаш гын гимназий шотан тунемме верлаште закон почеш кокымшо смене лийын огеш керт, но икмыняр ий ончыч 6-7-ше класслаште тунемше-влак кокымшо сменыш коштыныт. Вара, законыш вашталтышым пуртымеке, ты ситыдымашым кораҥденыт.

Медведево поселкысо  3-шо №-ан школышто тений куд икымше классым чумыреныт. Школын директоржо Лариса Чугунова ты йодыш шотышо теве мом каласен: «Ме кажне классыш 25 йоча дене погенна. Мутат уке, йодмаш шуко лийын, чылаштым налын кертме огыл. Кабинет, парт огеш сите. Мемнан деке поселкысо, районысо икшыве гына огыл, Йошкар-Ола гычат икымше классыш толыныт. Юмылан тау, туныктышына-шамыч ситат, лач южо тӱҥалтыш классыште икмыняр туныктышо кок сменыште пашам ышта».

Шернур поселкысо 2-шо №-ан школышто тений омса лондемым икымше гана 110 йоча вонча. Школ директорын туныктымо да воспитаний паша шотышто алмаштышыже Светлана Дмитриеван мутшо почеш, у тунемме ийлан ныл икымше классым погымо. Нелылыкат лийын: тӱҥалтыш класслаште туныктышо-шамыч ситен огытыл, но кызыт ты йодыш пӱсын огеш шого. Школ ик смене дене гына пашам ышта.

Йошкар-Оласе 2-шо №-ан школышто тений кум икымше классыш икшыве-влакым чумыреныт . Кызыт кажне классыш 28 икшыве дене погеныт. Школын завучшо Татьяна Гребневан мутшо почеш, туныктышо сита. Тыгодым школышто — ик смене гына.

Пӧртшӧ у да школжо тошто

Пытартыш жапыште Йошкар-Олаште у микрорайон-влак писын кушкыт: Фестивальный, Мирный, Молодежный, Спортивный.  Еҥ-влак ты кундемыште пачерым налыт, поснак самырык-влак. Тыгодым еш кушкеш, икшыве шочеш, тудлан йочасадыш, школыш каяш жап шуэш.

Йочасадыш налме йодыш кызыт тунарак пӱсын ок шого, молан манаш гын тудым чоҥат, куштыжо ончычсо оралтыжым пӧртылтат, а вот школым нӧлтымо шотышто чыла сай манын каласаш ок лий.

У микрорайонлаште илыше-шамыч йочаштым воктенрак улшо тошто школыш пуат, но вет тушто верже чылалан огеш сите. Очыни, верысе кучемын еҥже-влак тидын нерген шоналташ монденыт. Санденак ача-ава-влаклан школыш йодмашым пуаш ныл шагат эрденат черетым налаш логалын. Туге гынат школышто кабинетше, туныктышыжо ок сите гын, ты йӧнат полшен огеш керт.

Но ӱшан уло. Теве 9 «В» микрорайонышто у школым чоҥаш палемденыт. Тидын нерген Йошкар-Ола администрацийын госзакупко сайтыштыже уверым вераҥдыме. Тушто у школым нӧлтымӧ шотышто проектно-сметный документацийым ыштыме шотышо ойлалтеш. Тыгодым проектым ямдылыме годым Ижевскысе школын оралтыжын проектшылан эҥертат. У школым чоҥаш  ныл миллион теҥге наре кӱлеш. Лач кунам ты школ йоча-влаклан омсажым почын шукта, каласаш неле. Тыгак ик школым чоҥымо дене улшо нелылыкым вигак от кораҥде. Санденак мо улшыжо дене серлагаш перна.

— Ме у микрорайонышто пачерым налынна. Илыме вер шотышто вуйым шияш нимолан, лач эргым школыш пуымо шотышто ӧпке уло. Пӧртна воктене школ уке. Эн лишылже — Соловьев уремыште 3-шо №-ан школ. Ты оралте моткоч тошто да кумдык могырымат изи. Тыгак школыш кайыме годым кугорным икмыняр гана вончыман. Мутат уке, йочан тушко кузе миен шумыж шотышто тургыжланет. Молан верысе кучем у микрорайоным нӧлтымӧ  годым воктенсе инфраструктурым вияҥдыме нерген шоналтен огыл, — ӧпкелен каласыш у микрорайонышто илыше С.Комарова.

Лидия ШАБДАРОВА.

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий