«Сурт-пече» газетын 6-шо №-ан газетыштыже лудын кертыда.
Калык календарьым лышташлен
19 февральыште Кушшо тылзе чапле лектышан Презе шӱдыр палыште.
Тылзе календарь почеш ты кечын окна ончылно шке росотам ончен кушташ томат, баклажан кияр, шере ден кочо пурыс, кияр, шпинат, эр да вара шушо, вуйым погышо, пеледышан, пекин, кольраби ковышта нӧшмым ӱдаш, нӧрташ, лазырташ да нерештараш пышташ ик эн йӧнан кече. Тыгак шокшемдыме теплицыште ужар йор шудым кушташ ончычак шындыме шоган, петрушко, укроп, сельдерей, йошкарушмен росотам кусарен шындаш, вожсаскам чумырышо моло пакчасаска нӧшмым ӱдаш келшыше жап. Росоталан ешартыш кочкышым пуаш, шукияш да шоган, вож дене шукемын шарлыше пеледышым кусарен шындаш, пӧлемысӧ кушкылыш вӱдым шаваш, ӱяҥден вияҥдаш мондыман огыл.
Ты кечын пикироватлаш, вож турасе мландым пушкыдемдаш огеш темлат.
Садысе пушеҥгын шелышталтше, катлыше укшысо сусыргышо верым эмлаш, леве игечыште вондо укшым ошемдаш, шошым прививкым ышташ кушкыл вургым ямдылаш, ковыштам шинчалташ, шопыктараш, мариноватлаш ик эн йӧнан (18, 19 февраль) кече.
Православий йӱлам жаплыше-влак 18 февральыште Черниговысо святитель Феодосийын кечыжым, Юмын Аван «Илышыште йомшо еҥым чын корныш лукшо» («Взыскание погибших») иконыжын кечыжым палемдат. Калык палым эскерыше-шамыч шочшо презым аралыше Вуколын кечыж дене кылдалтше йӱлам эскераш тыршеныт.
Ты кечын шуко палыже вольык дене кылдалтше, вет тӱҥ шотышто лачшымак ты пагытыште тӱж ушкал презым ышташ тӱҥалын. Садлан кресаньык-шамыч ушкал ден презын тазалыкшым арален кодаш тыршеныт. Шӧр тутло таман да нӧргӧ презе таза лийже манын, вольыкым шогыктымо верым коштымо анисшудым (тмин) йӱлалтыме ломыж деч лекше шикше дене тӱтырыктен луктыныт. Калык пале почеш презым тупшо мучко ниялткален огытыл, шинча вочмо дене тудын черланен кертмыж деч лӱдыныт.
19 февраль дене кылдалтше моло калык пале-влак:
- Йӱштӧ чот талышнен озалана – шошым вӱршӧр рӱжгӧ тарванышаш.
- Кайык-влак пушеҥге вуйыш шинчын чогыматат гын, шокшо вашке толшашым шижтарат.
- 19 февральыште тӱж ушкал вуйжо дене эрвелыш мала – ончыкыжым тудо презым кечывалым ыштышаш, кас велкыла пыштен кия – ыштымыжым кастене але йӱдым эскерен иленыт.
- Ты кечын игече левешта гын, лишыл кечылаште ушкал шӧр лӱштышым палынак шагалемден кертмыжым вученыт.
- 18 гыч 19 февраль йӱдым ужмо омо 8 кече гыч шушаш. Тудым весылан каласалаш тоштын огытыл, черланен кертме деч шекланеныт. Тыгак 19 февраль кечывалым кончышо уда омын 6 ий гыч шукталтмыжлан ӱшаненыт.
Ты кечын шочшо еҥ-влак шотан да ончылгоч шижын-ужын моштышылан, пашачылан шотлалтыт. Еш улан илыже манын, вий-куатыштымчаманыде, илышым сай велыш вашталташ кеч-могай пашам кӱлынак ышташ ямде улмо койыш-шоктышышт дене ойыртемалтыт.
Р.ЧЕПАКОВА ямдылен.
