Марий йӱла: Кепшылым руымаш (сценарий)
Н.В. Малинина,
Купран школын марий йылмым да литератур
ым туныктышыжо
(А.Глазырина. «Родная сторона – золотая колыбель» — «Калык йӱлан вий-куатше» сборник. Шернур. 2013 ий.
(Изи йоча ден аваже модын шинчат. Сценышке кова лектеш.)
Кова. Иледа-кутыреда, шешкым? Уныкамлан, Катюшемлан, йокмам кондышым.
Шешке. Илена, тау. Авай, эрте ончыко.
Кова. Шешкым, ала Катюшна кошташат тӱҥалын, ик ийым шукта вет?
Шешке. Кошташыже тӧча да сайын каен колташыже лӱдеш. Чӱчкыдынак пурен кая, йолжат шӱртня.
Кова. Шешкым, тугеже гын кепшылым руыман. Иктаж кум гана руэна гын, вашке гына кошташ тӱҥалеш.
Шешке. Кепшыл руымо нерген колынам, а шотшым-ратшым ом пале. Авай, шотшым палет гын, ала кепшылжым руалына ыле?
Кова. Кепшылме жапет Катюш уныкамынат толын шуын. Тудын йолжо кызыт шинчалан койдымо кандыра дене ваш кылдалтын. Тиде кандыратым руэн кудалташ кӱлеш. Тунам вара уныкам «чапам муэш», сайын ошкыл колта. Кепшылым огына руал гын, эше шуко жап орланаш тӱҥалеш.
Шешке. Кепшыл руалашыже вара мом ямдылыман?
Кова. Кинде сукырет уло вет, товаретым пурто. Пӧрт покшеке теҥгылыш кинде сукырым пыште. Тый, шешкым, кече почеш Катюшетым, кидше гыч кучен, кинде сукыр йыр кум гана савырне. Кажне йолтошкалтышым ыштымыжлан «Мом руэт?» манын йод. А мый «кепшылым руаш» тӱҥалам.
Шешке. Теве, авай, кинде сукыр, товар. Тӱҥалына веле тугеже. Катюшемын сайын кошташ тӱҥалмыжым пешак вучена. Чыла шотланак кайыже.
Кова. Тӱҥалына веле. Уныкамын кепшылме жапше толын шуын. Кепшылым руалына, уныкам, кошташ тӱҥал. Теве тиде кинде сукыр гай ӱнаран лий, йол виет погыныжо. Уремыште шошо. Кайык-влак толыт, йолым, йылмым изи Катюшемланат кондышт, вашкерак кошташ, кутыраш тӱҥал, таза лий.
Шешке. Мом руэт, авай?
Кова. Кепшылым руэм. Йӧратыме уныкам «йолым муыжо», кошташ тӱҥалже.
Шешке. Мом руэт, авай?
Кова. Катюшемын йолыштыжо улшо кепшылым руэм. Уныкам, кошташ тӱҥалже.
Шешке. Мом руэт, авай?
Кова. Кепшылым руэм, Катюшем куржынак колтыжо.
(Кинде сукыр йыр кум йырым ыштат.)
Шешке. Ынде, авай, Катюшын йолжо кепшыл деч ойырлыш, сайын ошкыл колтымыжым веле вучаш тӱҥалына.
Кова. Кепшыл руымына шотланак кайыже, уныкам куржталаш тӱҥалже. Ынде, шешкым, кок кече коден, эше кок гана, руашым луген, яндар памаш вӱдым конден, кепшылетым руалман. Уныкамлан сайын ошкыл колташыже полшаш кӱлеш. Кок кече гыч пурен лектам, руашым шынден ямдыле.
Шешке. Авай, могай амал дене вӱд ден руашым ямдылыман?
Кова. Кинде руаш деч, кинде деч кугу лияш ок лий. Кинде руаш оварен кӱзымӧ семын уныкам вияҥже, йол вийже пеҥгыдемже, йолтошкалтышыже ӱшанле лийже, а вӱд кузе писын корным муын куржеш, тугак писын Катюшна йолым муыжо, куржын колтыжо, виян, тале лийын кушшо манын, йодына.
Шешке. Чыла ямдылем, авай, толметым вучаш тӱҥалына.
Кова. Сайын кодса. Уныкам, Катюшем, кошташ тӱҥал, аватым, ачатым, коватым куандаре.
Шешке. Авай, шкеат сайын кае.
Каласкалыше-влак:
Богданова Александра Степановна (1928 ийыште шочын). Шернур район, Купран ял.
Конышева Римма Григорьевна (1941 ийыште шочын). Шернур села.
Н.В. Малинина,
Купран школын марий йылмым да литературым туныктышыжо
(А.Глазырина. «Родная сторона – золотая колыбель» — «Калык йӱлан вий-куатше» сборник. Шернур. 2013 ий.
Кепшылым руымо йӱла нерген кумданрак «Отчий дом» (Семейно-бытовой обряд «Обрубание ножных пут») фильмым …https://vk.com/video152064751_456239018 ончен кертыда. Фильмым Шернур селаште Тамара Пакеева ден Галина Сафронова ямдыленыт. Съемко 2015 ийыште Арсений Пакеевын суртыштыжо эртареныт.
