УВЕР ЙОГЫН

Кунам от кӱл тый нигӧлан, шкан да Юмылан ӱшаныман

Кунам от кӱл тый нигӧлан, шкана да Юмылан ӱшаныман

Марий Элын сулло артистше Герман Апайкинын илыш драмыже

 

«Тунемза. Тудо – гений!»

Октябрь мучаште В.Шапкин йыҥгыртыш: «Америке гыч увер пурыш – ноябрь кыдалнырак Герман Апайкин Йошкар-Олаште лиеш, интервьюм ышташ гын, сай ыле. Мый тудым 2012  ий гыч йомдаренам – нимо ок шокто. Содыки марий-влак кокла гыч тӱнямбал сценылаште мурышо опер мурызо семын чапланыше марий еҥже кокыт гына: тудо да Галина Окунева-Ластовка».

Кандаш ий наре сценышкат лектын огыл гын, тугеже пеш кугу амал лийын. Манеш гыч огыл, а шкеж дене шинчаваш кутыраш кумыл утыр ылыжын.

Уверым пуышыжо мурызын Йошкар-Оласе музыкальный училищыште пырля тунемме йолташыже, Эльвира, лийын. Виталий Владимирович Апайкинын кунам Моркышто, а кунам Йошар-Олаште лийшашыжым рашемдышат, вашлияш кечым палемдышна.

Ончычсо училище полат воктене вучен шогем. Эртен кайыше кажне пӧръеҥым тӱткын эскерем – фотосӱрет да видео гыч гына палыме чурийвылышым «кычалам». Шемалге сур пальтом чийыше пӧръеҥже тудак манын шоналтышым, кызытрак ола уремыште тыге чийышыжым ужын омыл ылят. Тудак. Марий сийгудыш каяш темлышым. Землякнан шӱрашан мелнам кочкаш кумылжо лие.

 

Герман Апайкин, драматический тенор, Марий Элын сулло артистше.

Морко район Шӱргыял эрге Йошкар-Оласе музыкальный училище деч вара армийыште службым эртымыж годымак Урал военный округын муро да куштымаш ансамбльыштыже мура. Тылеч вара Саратовысо консерваторийыш тунемаш пура. Кум ий тунеммеке, 1994 ийыште, Российысе Гнесинмыт лӱмеш музык академийыш вонча. Моло семын кумшо курсыш огыл, а нылымшыш налыт. Тиде пагатыштак тудо Москваште «Геликон-Опера» театрыште пашам ышта. Тушто «Евгений Онегин», «Травиата», «Кармен» да моло оперыште вӱдышӧ партий-влакым мура.

Изиш варарак шоу-бизнесышкат, «Турецкийын хорышкыжо», ушна. Вуйлатышыже шкежак ӱжын. Ик жап кок коллективыштыжат иканаште ышта.

2004-2008 ийлаште тудо Москвасе «Новая опера» театрыште тырша. Тушто Финнын («Руслан и Людмила»), Поллионын («Норма»), Измаэльын («Набукко»), Альфредын («Травиата»), Туриддун («Сельская честь») партий-влакым, тыгак «Кармина Бурана» кантатыште, «Brayicimo!», «Мария Каллас», «Опера @Джаз» спектакльлаште, «Музыка – душа моя» концертыште тенор партий-влакым мура.

Надежда Бабкинан вуйлатыме «Мужики» эстраде группышто руш калык, казак,  итальян ден авторский муро-влакым джаз ден жаплан келшыше танцевальный ритман аранжировкым ыштымым мурен.

Тылеч вара 2012 ий марте – Россий Армийын А.В.Александров лӱмеш мурышо да куштышо академический ансамбльжын солистше. Кызытеш пашам ыштыме пытартыш верже лач тыште лийын.

Гастроль дене пӱтынь гаяк Европым, тыгак США-се ятыр кундемым авалтен.

Г.Апайкин — «Россия православная» икымше искусство фестивальын дипломантше. 2007 ийыште «За любовь и верность Отечеству» орденым нумалаш правам пуышо наградной лист дене палемдалтын. Тудо ийынак «За пользу русской культуре» Дягилевын орденжын кавалерже лӱмым сула. Тунам Г.Апайкин нерген возеныт: «… «Новый Оперын» солистше, Российыште ик эн палыме самырык опер мурызо. Тудын йӱкшӧ оперный репертуарым кумдан авалта, романс, калык да национальный муро-влакым мурышо мастар».


Тыгай еҥ дене вашлийын, йодышым пуаш мыняр-гынат ӧрмалгенам. Но Герман Васильевич кумылзак айдеме улмаш. Шочмо кундемыштыже улмо дене саламлен, илыш йыжыҥжым радамлаш пижна.

Марий Элыш пытартыш гана  толын кайымыжлан ныл тылзе лиеш. Но тылеч ончыч ятыр ий лийын огыл. Икымше гана шочмо мландысе сценыште мураш  тудым маэстро Виталий Шапкин «муын» конден – 1993 ийыште республикыштына икымше гана «Молодые таланты Марий Эл» конкурсыш ӱжын. Апайкин Виталий Владмировичым тудлан «Марий Элын сулло артистше» лӱмым пуымаште надыржымат кӱкшын аклен каласыш.

Кокымшо гана – 1998 ийыште педагог Ф.Олейниковалан пӧлеклалтше концерт годым. Тунам Российын да Марий Элын сулло артистше В. Шапкин, «Звезды оперный сцены» проектын авторжо, программым ямдылен да, 18 сентябрьыште М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драматический театрыште эртыше концертым шкежак вӱден. Программыште кок опер мурызо лийыныт – Г.Апайкин ден Г.Окунева-Ластовка. Герман йӧратыме педагогшын фотожым тачат юмоҥа семын пачерысе пырдыжыштыже кечыкта.

Кумшо кугу концертше Александров лӱмеш ансамбльыште пашам ыштыме пагытыштыже Российын сулло артистше Елена Кузьмина дене пырля лийын. «Две звезды» проект Шкетан лӱмеш театрыште зал тич калыкым поген. Тылеч посна Апайкин Морко кундемыштыже Н.Бабкинан «Мужики»  ансамбльже дене концертым районысо культур полатыште веле огыл, яллаште эртыше Пеледыш пайремлаштат ончыктеныт, йолташыже-влак дене акажын эргыжын сӱаныштыже марий вургем дене лийыныт. Тиде пагытым Герман кумылын шарналтыш.

Такше тудо шке жапыштыже Москосо консерваторийыш логалнеже улмаш. Но ик вуйлатыше  тӱжем долларым тӱлет – налына манын.  Ялысе рвезын кушеч тыгай кугу окса? Савырнен да ошкылын «Гнесинкыш». Икымше потокыш миен, а температуржо – 39,5 градус. Кулис шеҥгек пурен шинчын –  вийже уке. Вокал отделенийым вуйлатыше Оболенская: «Кӧ тыште Апайкин?» манын йодын. «Мый» пеле йӱкын вашешташ тӧчен 26  ияш марий рвезе. «Кӧ тыге вашашта? Раш да кугу йӱкын ойлыман!.. Тый тунемаш пуренат, нылымше курсыш…».

Усталык корныштыжо тудым ик гана огыл пример шотеш шынденыт. «Геликон-Опер» театрым шочыктышо, тудын художественный вуйлатышыже Дмитрий Александрович Бертман икана спектакль деч вара чыланнам поген да каласен: «Рвезе-влак, мураш, сценыште шкем кучаш тудын деч тунемза. Тудо – гений!»

Но тудо шкенжым моло деч чаплырак мурызо, утларак  акан улмыжым ойырен ок палемде. Скромный марий кумылжо пеленжак.

 

Марий йылме мураш полша

– Герман Васильевич, усталык корныда нерген материалым шергалме годым ик оҥай факт шинчалан перныш. 2009 ийыште кумдан палыме музыкант Антон Рубинштейнын шочмыжлан 180 ий темме датым Тюменьыште тудын «Христос» опержын премьерже дене палемденыт. Тиде партитур 100 ий палыдыме семын киен. Музыкантын кугезе уныкаже, скрипач да дирижер, верысе филармонийын «Камерата Сибири» оркестржым вуйлатыше Антон Шароев тӱҥ партийым, Христосым, Тыланда ӱшанен. Пресс-конференцийыште палемден: чумыр партийым верысе-влак мурат, исключений семын лач икте гына – Москва гыч Герман Апайкин, виян тенор – лиеш. Адакше чыла партий немычла йоҥгалтеш гын, Апайкин немычлат, рушлат мураш тӱҥалеш…

Тиде партийым мурымо деч ончыч Иерусалимыш миен коштында, маныт.

– Да, тыгай жап лийын. Ӱжмашым налмеке, мый Иерусалимыш лӱмынак миен толынам. Тушто илыше йолташем дене кутырен келшышна, да тудо мыйым вашлие. Господня храмыш, Иисусым тойымо верыш, пуренам… Манмыла, мыланем тудын илышыж ден колымаш корныж дене эрташ кӱлын. Храм гыч лекмеке, уло йӱкын шорташ тӱҥалынам. Вигак авамым шарналтенам. Пешак чаманем, авам илыш гыч эр каен… Иисусын кийыме верыштыже чыпчыше вӱрым нершовычем дене ӱштылынам. Варажым тудым идалык мучко ӱпшынчынам… Тидыже мыланем мураш полшен.

– Герман Васильевич, а Тыланда немыч, француз але итальян текстым тунемаш куштылго лийын?

– Мемнан дене репетитор-влак пашам ыштеныт. Нуно кусарат, умылтарат ыле. Но клавирыште возымо ден кусарен пуымышт кунамже келшен огеш тол, йоҥылыш возымо, маныт. Сандене текст почеш огыл, а репетиторын каласымыж почеш муренна. Но мыланем эреак ойленыт: тыйын француз йылме идеальный!

  • Умылаш лиеш такше моланжым. Марий йылмысе ӱ, ӧ, ҥ йӱк-влак француз йылме дене икгай йоҥгат. Профессор Иван Степанович Галкин манеш ыле: мыланна француз йылмым, а нунылан марий йылмым тунемаш куштылгырак. Француз «Коҥга саҥга» ойсавыртышым куштылгын каласен кертеш.
  • Чынак, мыланем французла мураш куштылго. Продюсер йодын ыле: «Французлаже кушто мураш тунемынат? Тыйын мурыметым тӱрыснек умылем, весын – уке.

– А кунам Тендан марий чонда «тарванылеш»? «Марий улам, тидын дене кугешнем» манме шижмаш кунам авалта?

–  Кунам марий мурым мурем, а зал тич калык. Тунам мыйын моткок  кугу кугешнымаш. Тидын годым шонем: мыйын мурем, шижмашем колыштшо-влак деке шуэш але уке? Тыгайже пытартыш гана ятыр ий ончыч Шкетан лӱмеш театрыште лийын…

— А тӱнямбал сценыште марий мурым йоҥгалтараш логалын?

– Уке. Тушто тидым ышташ иктат огеш йод.

Москваште иктаж-кӧ дене марла мутланеда?

Сергей Чечётко дене. Пианист да композитор. Ончыч пеш келшенна.

– Уремыште иктаж гана, Тендам марий-влак пален налын, кутыраш пижыныт?

– Уке. Но Тула олаште ик случай лийын. Александров лӱмеш мурышо да куштышо академический ансамбльыште пашам ыштымем годым. Мурен шогышемла микрофон йӧрыкталте. А дирижёр мылам ойла: «Ончыкырак кай да муро». «Ехал я из Берлинам…» лачак муренам. Зал пеш шокшын вашлийын, молан манаш гын нуно «плюсовко» манын шоненыт. А чынжым гын мый шке йӱкем денак муренам. Варажым офицер лишемын да йодын: Тый кушеч улат, Марий Эл гыч? Да, манам. Землякем улмаш, Морко кундем гычак. Но фамилийжым ом шарне. «Марий Элын заслуженный артистше» манын увертаренытат, рашемдаш лийын. Ме коктын марла мутланышна. Эше Москваште пачерыштем пластик окнам шындыше марий  логалын ыле. Марлаже моштет гын, айда тугеже марла мутланена, манеш.

Марий Элыш пашам ышташ ӱжыт гын, толыда?

– Толам. Но кӧ мыйым тыште вуча?..

– Ӱмыр мучко эртышаш корнышто Юмо кӱлешан еҥжым шке конден шогалта, маныт. Усталык корныштыда тыгай еҥ лийын?

Уке, шонем. Эре шке. «Геликон-Оперыш», мутлан, кузе логалынам? Мыланем паша пешак кӱлын. Театр Гнесинмыт училище деч тораштак огыл. «Миен толам, колыштыктем. Огыт нал гынат, нимат огыл» шоналтышым. Мийышым, муралтышым. Дмитрий Бертманлан (театрын художественный вуйлатышыже – С.П. ) пешак келшенам. Тыйым наламак, манын. Мыйын протежэ манмет, вӱден коштшем, нигунам лийын огыл. Кӱлын гын, шке каенам, йодынам. Уке гын, савырнен ошкылынам.

 

Шкендым рӱзалте да … ончыко!

– Герман Васильевич, айста, кандаш ий шеҥгек пӧртылына. Тынар пагыт Те кугу сценыш огыда лек. Марий Элыштат койын огыдал. Тӱрлӧ манешат шоктен. Эсогыл пуйто Апайкин Москосо пачержымат йомдарен…

– Кеҥежым шотыш налаш огыл гын, тылеч ончыч Марий Элыш толын кайымемлан вич ий эртен. Ынде кандаш ий кумшо группо инвалид улам. Мыйым больницыште кумшо пачашысе окна гыч осал койышан-шамыч кудалтеныт… Кудывечыште эртен кайыше рвезе-влак пижедылаш тӱҥальыч, тамакым йодыч. Мый ом шупш, весе деч йодса, маньым. Тый мо, пеш кугешнылше улат, торжан пелештышт. Теве пӧръеҥ тамакым шупшеш, тудын деч йодса, вашештышым… Оласе кумшо больницыш логалынам. А тушто 4-5 шагат эр марте телевизорым ончат, малаш эрыкым огыт пу… Мый йӱкым иземдаш йодым. Нунылан келшен огыл. Банк картет уло? Мий, оксам налын кондо, маныт. Конешне, мый тореш лийынам. Простыньыш пӱтыралыныт да кумшо пачаш гыч кудалтеныт. Тупрӱдем шаланен, вуем денат чот пералтынам… Ятыр жап нигӧм паленат, шарненат омыл…

– А кузе тиде пагытым илен лектында? Мӧҥгыштӧ кочкашат шолташ, кевытышкат кошташ кӱлын…

Ала-кузе да илен лектынам. Мый вет нигуш вашкен омыл. Эркын дене шӱрым але эше иктаж-мом весым шолтенам. Коштын кертын омыл, костыль ден гына тарванылынам.

– Кажне кечын, кажне шагатыште кунамже капкылым огыл, а утларакше, очыни, чон корштымым шижында. Но шкем шке кидыш налын, чыла чытен лектында. Тидым кӧргӧ дене пеш виян айдеме гына ыштен кертеш.

  • Икана мӧҥгыш толын пурышым, шинчым да шорташ тӱҥальым. А вара шоналтышым: мом шортатше. Тыйын кызыт чыла сай. Ит шорт. Шкендым рӱзалте да … ончыко! Кынелын шогальым, кумыл кӱзыш. Мо ынде, ойгырен шинчаш мо?

Пӱйым пурын, шкеак гына тыршыман, пижман илаш, сеҥаш, кучедалаш… Тыгай неле пагытыш логалмеке, уто гана иктат огеш полшо. Ӱшан шкан да Юмылан. Но ончысо йолташ-влак кокла гыч мыйым Дедовск гыч Алла, «Геликон-Опер» гыч Лариса Костюк огыт мондо. Эреак шочмо кечем дене саламлаш толыт, пӧлекым кучыктат… 

Кажне арнян, шуматкече еда, черкыш коштам. Илыме верем гыч лу минут ошкылман.  Черке илаш, чоным луштараш полша. Сортам шынден кумалме деч вара тушеч лекмеке, чон тугай яндар, мыланем тунар куштылго да ласка! Эсогыл мурен-куштымем шуэш. Урем мучко моткоч куаныше ошкылам, пуйто теве-теве гына моткоч весела тат лие.

— Те тугеже шканда чоным луштарыме верым муында?

— Да, муынам…

— А черкысе хорышто мураш йодын огытыл?

—  Ончыч муренам. Тиде черкыштак. Тунам Александр ача лийын. Черле улмем нергенат пален, кертмыж семын полшен. Кызыт тушто настоятель весе, хорыштат весе-влак мурат… Латкум тӱжемат пеле пенсий дене илем. Мыланем сита.  Социальный картем уло. Шулдырак кевытыш коштам. Эмым яра пуат.

— Пытартыш жапыште тыланда полшышо еҥ уло?

  • Уке, манаш лиеш. Шке семын чылажымат…
  • Полышым ынеда нал але…
  • Нигӧ дечат полышым ом вучо.
  • Темлат гын?
  • Ом нал. Кажне полышын шке акше. Жап эртыме семын полшышо еҥ тидым ушештарен кертеш. Сандене лучо огеш кӱл.

– Ик жап Москвасе Марий Эл землячестве денат кылым кученда, кунамже мероприятийлаште муренда…

– Муренам. Пытартыш гана мый декем землячествын ончычсо вуйлатышыже Юрий Иванович Ерофеев йыҥгыртен ыле. Чаманем, илыш дене чеверласен… Тудо тунам йодо: «Кузерак илет? Могайрак тазалыкет?» Больнице гыч тольым гына, манам. Тудыжат черле улмыж нерген каласыш, да ешарыш: «Йошкар-Олаште усталык касетым эртараш темлынем ыле». Мый «Уло кумылын!» маньым.

(умбакыже  – «Марий Эл» газетын 94-ше номерыштыже (18.12.2020.)

 

– Герман Васильевич, Москваште илыме верда уло?

  • Шкемын кок пӧлеман пачерыштем илем. Мыланем продюсер Александр Гусев налаш полшен. «Геликонышто» ыштымем годым икана тудо мане: «Герман, уш-акылет кузерак, кугу текстым шарнен кертат? Шкеже 10 сантиметр кӱжгытан клавирым кучыкта да лу кечыште тунемын шукташ йодеш. Эрла Италийыш кает, «Опричникыште» Андрей Морозовым мураш тӱҥалат. А тушто дирижер Геннадий Рождественский мыйым ужын кудалтен: «О, Герман! Кузе тышке логалынат?» «Андрей Морозовым» мураш толынам, манам. Неле партий, манеш. «Постараюсь не подвести Вас» вашештышым.

Тунам  мыланем эсогыл оркестр кидым совыш. Билетым тушто пел ий ончыч наледен пытарат. Кажне спектакльлан мыланем 7,5 тӱжем евром тӱленыт. Кок спектакльлан – 15 тӱжем. Эше Турецкий дене пашам ыштымем годымат гастроль дене шагал огыл коштынна. Мый вет моло семын ресторан еда коштын омыл, оксам аныкленам.

Красногорскышто пачерым налаш йӧн лекте. Риелтор ойла: «Миен тол, ончал. Шкендым туге кучо, пуйто пачер тылат ок келше». Пачерже  такше вигак келшыш. Мыят койышланышым, икымше пачаш, батарей изи… манам. вич тӱжем долларым кудалтыш. Эше вич тӱжем доллар налаш ситен огыл. Кайышым банкыш. Кушто да мыняр пашам ыштымем йодыч. «Геликон-Опера» гыч индеш тылзаш пашадар нерген справкым кондаш каласышт, кондышым. Тиде оксам кок идалык жапыште пӧртылтенам.

– Те вет Йошкар-Олаште тунеммыда годымак Савинысе интернатыште сокыр-влакын хорыштышт дирижер лийында.

–  О-о, интернатыште нуно мыйым тынар чот йӧратен шынденыт ыле! А вет начарын ужшо але йӧршеш уждымо еҥ-влак дене пашам вес семын ыштен моштыман. Ончыч сопрано-влак дене  посна заниматлем ыле, вара  – меццо-сопрано дене. Икмыняр жап гыч нуным «ушем». Тидын годым начарын ужшыжо-влак йӧршеш сокыр-шамычын кидыштым кучышаш да кормыжтышаш улыт. Икымше мурына «Амурские волны» лийын. А мыланем Армийыш каяш жап. Нуно мыланем тугай чапле концертым ончыктеныт! Чеверласаш миенам ыле. Клуб гыч чыла пӱкеным уремыш луктыныт, вер шукырак лийже манын. Чыталтыза, маныт. Омса почылтеш, а тушеч «Амурские волны» йоҥга. Мыйын шинчавӱд йога. Варажым нуно ты муро дене конкурсыштат икымше верым налыныт.

  • Тиде Тендан икымше да пытартыш туныктымо опыт?
  • Уке. Москваште кок студенткым ямдыленам. Консерваторийыш пурен кертын огытылат, пел ий нунын дене пашам ыштенам. Тунемаш пурымекыштат толыныт ыле – умбакыже заниматлалташ йодыныт. Мый тореш лийым. Шканда тушманым ынеда кычал гын, лӱмем нигуштат ида ойло. А кызыт ик ӱдыр коштеш тунемаш, но мурен ок мошто. Лучо туныкташ огыл ыле тудым…

Те пӱртӱсыштӧ лияш, поҥгым погаш йӧратеда…

– Моткочак. Тений поҥгым погенам. Шинчым электричкыш да… чодыраш. Пел пакет ош поҥгым погышым. Рывыжвоҥгат логалын. Мушкым да морозильникыш пыштышым.

Ныл тылзе ончыч толмем годым авам деке шӱгарышкыже миенам ыле. Ончем, тушто снеге пеш шуко шочеш. Иктымат ыжым нал. Палем, шӱгарлаште погаш огеш лий.

А кузе тудо мура!

– Авада нерген чоным ырыктыше могай шарнымаш ушеш возеш?

– Тудо мыйым пеш йӧратен, «Мыйын Германем…» манеш ыле. Школышто тунеммем годым олмешыже колхоз олыкыш шудым солаш коштынам. «Герман, чытет, виет сита?» йодеш ыле. «Лыплане, авай, чытем» манам. Шудым солымаште икымше эн виян, чулым да сайын солен моштышо ӱдырамаш кая, а почешыже – мый, кокымшо. Савам шумен ом моштат, ӱдырамаш-влакым йодынам. Каналтыме годым вате-влак «Ынде Герман мыланна мурым муралта» манын шыргыжыныт. Шудым солымаште марий такмак-влакым муренам. Пеш шукым паленам. Ятырже кызыт мондалтын. Тунам авамлан вате-влак ойлат ыле: «Ану, эргыч мурызак лиеш».

– Шӱгарже шочмо ялыштыда але…

– Моркысо шӱгарлаште. Авам колымо годым мыйын толмым вученыт. Мом каласымем, кушко тояш темлымем шотыш налыныт. Колымо кечынже эр гычак шӱмем пеш корштен, эсогыл сценыш мураш лекше шортынам… Моланжым умылен кертын омыл. Варажым веле каласышт.

Паледа, авай ачай дене пешак йӧсланен илен. Тудын пелен тойыманак огыл, Моркышто гына, манынам. Туштак Антонида акаже кия. Мийыме еда  когыньыштланат пеледышым пыштем…

  • Ачада нерген мом шарнеда?
  • Эр колен. Мый кум ияш кодынам. Авам пеш неле илышым илен эртарен. Эрдене кынелын гына шукта улмаш, ача тудым вигак тӱрлӧ семын игылтын ойлен, кид дене шуын. Коҥга гыч лукмо шокшо когыльыжымат авамын чурийышкыже кудалта улмаш. Йӱд-пелйӱд йымал тувыр-йолашаным уремыш поктен луктын кертын…

У ийлан, очыни, адак Моркыш толам. Ик жап авамым омышто чӱчкыдын ужеденам. Тудо ойла: «Под ӱмбаке вичкыж гына воштырым пыштыме. Тудым эртет гын, тугеже узьмакыште лият. Мый писын, куштылгын куржын эртышым. А под гыч, кидыштым шуен, еҥ-шамыч «Полшыза, полшыза!» манын кычкырат»… Авам пеш поро лийын. Омышто тудо мыйым эре пеленже наҥгаяш тӧчен. «Герман, айда мый декем чайым йӱаш каена. Пӧртемым ончыктем. Тыланет тушто келша». Уке, манам, кызыт ом мий, ны чайым йӱаш, ны ончаш… Кунам жапем лиеш, тунам миемак. Пу мыланем жапым».

Вес гана адак конча. «Мо от тол? Мыйым йӧратымым чарненат?» манеш. «Уке, авай, мый тыйым йӧратем…» вашештышым. Икана тудын деке шӱгарышкыже телым миенам ыле. «Ну, мо, авай, тольым. Тый, пожалуйста, мыланем тетла ит кончо, шкет декат ит ж. Мыланем эше эр». Тылеч вара кончымым чарныш.

– Шочмо ялыштыда суртда уло?

– Уке, пытен. Пӧрт «шоҥгемын», уто гана шарнымем ок шу. Егор Васильевич, курскам, тушто мыланем пӧртым чоҥен пуынеже ыле: «Толат, канаш тӱҥалат…». Уке, маньым, огеш кӱл.

– Очыни, тудо вер дене пеш шуко кочо шарнымаш…

– Чын. Кумылат уке, огешат кӱл… Юмылан тау, акам-шамыч илат, икшывышт шке верыштым муыныт.

– А Роман эргыда дене кыл могайрак?

– Эргым Йошкар-Олаште ешыж дене ила, пачеран. Ӱдыр уныкам уло. Виктория. А кузе тудо мура! Кодшо гана Изи Какшан воктене коштшыла, ойла: «Герман кочай, иктаж-мом муралте мыланна». «Тыштак, кызытак?» ӧрынам.  Да, манеш.  «Тыште мурен ом керт, калыкше мом ойла, воштылаш тӱҥалеш вет» умылтарем. Мӧҥгӧ пӧртылын гына шуна, «Ну, мо, кочай, тый сӧренат» ушештара. Муралтышым. А тудо «Да, тый сайын мурет. Мыят вашке мурызо лиям» мане. Тидланак ӱшанен илем…

– Тугеже уныкада шке тукымым покта.

— Тыге, шонем. Ӱшанем. «Мый декем миетат, кузе мураш кӱлешым туныктем» манын каласышым. Таче мыйым тудо куандара. Тудлан пӧлекым конденам, эше шоколадым, черкыште освятитлымым…

Герман Васильевичлан тетла йодышым пуаш ыжым тошт. Тек тиде ӱшанже пеленже лиеш, илаш, тазалыкым пеҥгыдемдаш, чонышто куан тулым кучаш полша.  

Теве тыгай шарнымаш мундыра рудалте Герман Апайкин дене мутланымына годым. Мурызо, поэт, сӱретче-влаклан кумда Сандалыкын йӱкшым колын, чонжым шижын илаш, сынжым ужын, мыланна намиен шукташ пӱралтын, маныт. Ты корнышто вашлиялтше тӧрсырым эрташ куштылго огыл. Тӱҥжӧ – айдеме чонжым арален кодаш. Тидын шотышто Герман Васильевич пиалан.

Талантлан акым палыше маэстро, Марий АССР-ын да РСФСР-ын сулло артистше Виталий Шапкин огыл гын, тиде вашлиймаш ок лий ыле. Тудак шке жапыштыже Г.Апайкиным кугу сцене гыч Марий Элысыш конден палдарен. Опер мурызо тидымат палемдыш: «Шапкин огыл гын, «Марий Элын сулло артистше» лӱмемат ок лий ыле». 

Айдемын лӱмжӧ тунам чап денак кодеш, кунам тудо шке корныштыжо полшышо, эҥертыш лийше еҥже-влакым ок мондо.

Светлана ПЕХМЕТОВА

 

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий