Марий Элыште 7 тӱжем утла чуваш ила. Тиде калык дене ме икмыняр курым пырля улына. Шукышт республикынан олалаштыже да Провой кундемыште илат, но эн шукыжо – Чуваш-Отар ялыште.
Тиде ялже тура, но мотор Юл серыште верланен. Калык тышке кумылын кусна, дачым чоҥа. 2018 ийыште ялыште 416 утла еҥ илен, тышеч чуваш – 409, марий – 3, руш – 2, татар – 2. Ме ты кундемыш редакций дене икмыняр гана канаш миенна. Чуваш ялысе калык кузе ила – Чуваш-Отар клубын пашаеҥже, «Чуваш-ен» калык фольклор ансамбльын хормейстерже Ираида Орлова дене мутым вашталтенам.
¬– 2018 ий телым, 27 февральыште, клубна йӱлен. Ме лачак спектакльым шынденна ыле. Верысе калыклан тудо моткоч келшен, сандене эше ик гана ончыкташ шоненна, но шонымаш шукталтын огыл. Тӱвыра пӧртыш погымо коча-кован арален кодымо вургем, йыдал, йолчием, у семӱзгар-шамыч – икманаш, чылажат ломыжыш савырнен, – ойла Ираида Николаевна. – Клуб йӱлымеке, пашадарлан ик ставке веле кодын, а тидын деч ончыч кум еҥ ыштен. Но вуйым огына саке. Тӱвыра министерстве вургемым ургаш да йолчиемым налаш йӧным ыштен. А кызытеш ме ялысе калык дене умлам ямдылыше колхозын тошто изи конторыштыжо погынена. Ондак клубна газ полшымо дене ырыкталтын, а ынде коҥгаш олтена. Теве, тӱшкан погынен, изи «клубналан» пуымат ямдыленна, левашым ыштенна.
«Кызыт умлажым ямдыледа мо?» йодышемлан ӱдырамаш каласыш:
– Шукертсек уке. Кызыт калык ушкалым, шорыкым ашна. Ялыштына кидмастар-влакат улыт. Мутлан, Хлебниковмыт еш, Татьяна Малышкина портышкемым йӧрат.
Неле чер эпидемийлан кӧра эртарыме мероприятий-влак онлайн йӧн дене эртат. Теве тений «Акатуй» пайрем вашеш, онлайн йӧн дене ВКонтакте лаштыкыште «Чувашская красавица» (Эн моторлан Анна Архиповам шотлымо), «Чуваш кудо», «Флорист» (Д.Малышкин сеҥыше лийын) конкурслам эртареныт. Республикысе тӱвыра илыш дечат чуваш-влак почеш огыт код. Тений «Територрия смысла» калык кокласе форумышкат нылытын миеныт. «Чуваш-ен» ансамбльыш 11 еҥ коштеш, нунын кокла гыч эн шуко жап – Вениамин Абрамов (баянист), Надежда Енцова, Любовь Эскаева, Ольга Архипова, Лирия Кудряшова. Кеҥежым тыште «Акатуй» (Пеледыш пайрем гай), телым «Сурхури» (Рошто), шошым – «Манкун» (Кугече) пайрем-шамыч эртаралтыт. Ялысе артист-влакым Чуваш республикышкат ӱжыт. А клубшо 2017 ийыште Марий Элыште эн сай ялысе клублан шотлалтын. Тудо ийынак йоча-влак «Кугезе вож» конкурсышто йоча-влакын «Хевель» (Кече) ансамбльышт лауреат лӱмым налын.
Ираида Орлова Марий Элыште илыше чуваш калык деч полышым йодеш. «Тошто коча-кован чуваш вургемышт аралат кодыныт гын, мемнан ансамбльлан кондат гын сай лиеш ыле», – ойла тудо.
М.СКОБЕЛЕВ
