«Мемнан школышто биолог пеш сай ыле. Тудо тунеммаштат пеҥгыдын йодын, пашаланат – кушкылым, пеледышым шындаш — кумылаҥден. Классыште куштымо пеледышыже шуко ыле. А уремыште мом гына шынден огыл! Эсогыл пальме кушкын. Тидыже тунам, кодшо курымысо 70-ше ийлаште, чынжымак ӧрыктарен. Тушечынак тӱҥалын докан пеледышым йӧратымаш», — каласыш пеледышым ужалыше кевыт оза, Антонина Малинина.
Но тылеч ончыч Антонина чоҥышо лийын. Йошкар-Оласе строительный техникумым тунем пытарен, районыш пӧртылын да стройкышто отделочник-влакын мастерыштлан ышташ тӱҥалын. Вара, 90-ше ийла тӱҥалтыште, пашаеҥ-влакым шагалемдаш пижмеке, самырык специалист, ты радамыш логалаш огыл манын, Кужэҥерысе профтехучилищыш куснен – ончыкылык строитель-влакым производствылан туныктышо мастерлан ыштен. Илен-толын, строительный организацийжат пытен. Профтехучилищымат тыгаяк пӱрымаш вучен – ик районышто веле огыл тудо петырнен. Йӧра, Советский районысо Вечын аграрно-строительный техникум дене ушаш да филиалышкыже савыраш ушышт ситен. Кызытат Антонина Тимофеевна туштак да ту пашамак шукта.
Амалкалчыжат тӱҥалтыште тудо огыл, марийже, Алексей Алексеевич, лийын. Но пеледышым ужалыме огыл, йолчиемым олмыктымо пашам тудо шуктен. Тӱшкагудышто кужу жап тидлан лӱмын верым айлен. Пелашыже, Антонина Тимофеевна, ончычсо книга кевыт зданийыште пеледышым ужалыме отделым почмеке веле тудо шке пашажым чарнен да ватыжлан полшаш пижын. Латвич ий ончыч тиде лийын.
— Пеледышым тунам пешыжак ужален огытыл, районышто ме эн ончыч тӱҥалынна. Олаш каен кондена ыле. Кызыт оласе-шамыч мемнан деке кондат. Ынде молат тудым ужалат. Пеледышым ончычат йӧратат ыле, кызытат наледат. Коронавируслан кӧра пашам жаплан чарнаш логале гынат, вара разрешенийым пуышт, вет ме пеледыш деч посна тӱрлӧ нӧшмым, вожым, ӱяҥдышым ужалена – лачак шындыме пагыт ыле. А пеледыш кеч-могай пагытыштат кӱлеш – тудо кумылым нӧлта, вийым пуа, — каласыш пеледыш кевыт оза А.Т.Малинина.
Антонина Тимофеевна пеледыш нерген шуко ойлен кертеш. Тудым эн ончычак йӧраташ кӱлеш, манеш. Палыман: кунам да кузе шындаш, кузе ончыман але аралыман, могай чер лийын кертеш… Пеледышым ужалышылан эше шкежат пеледыш гаяк кумылан, налше дене кутырен моштышо лийман. Налшын кумылжым волтет гын, тудо весе деке кая. Калыклан кокла ак кӱлеш – кугуат огыл, изиат огыл. Уке гын тудо садыгак йодеш: «Ала акым изишак волтеда ыле?» Сандене сатун тӱсшӧ лийшаш, тудо налшым савырышаш. Тиде мый огыл, кевыт оза тыге ойла.
— Пеледышым тӱҥ шотышто кунам налыт? Шочмо кечылан да пайремлан веле огыл, тыглаят – весылан але шканышт кумылым нӧлталаш. Еҥ-влак, поснак яллаште, пеледышлан шӱмаҥыныт. Шоналташ гын, ял кундемыште олык пеледышат тӱрлӧ кушкеш. Но нуно шке ончен куштынешт. Мемнан дене поснак Йӱледӱр ден Шой велне, Шӱдымарийыште шуко вере шындат. Мый шкежат пеледышым шындем. Верысе-влак веле огыл, «Акашевский» сурткайык фабрикын предприятийжым почмо деч вара тушко ышташ Параньга да Киров вел гыч толшо-влакат шукын наледат. Тӱжвалне шындышашымат, пӧлемыште куштышашымат, пеледыш аршашымат, — кумылжым почде ыш чыте амалкалче.
Кызыт район рӱдыштӧ кажне гаяк ошкылышто кевыт вашлиялтеш. Пеледышыжат посёлкышто ныл вере ужалалтеш. Южышт интернет да сайт гочат заказым ыштат. Сандене вич ий ончычсо дене таҥастараш гын, налше мыняр-гынат шагалемын. Тидымат тудо шылтыде каласыш.
Но пашам вияҥдаш йӧн уке огыл: рынкыш лектын ужалашат, палатке дене торашкырак кудалышташат лиеш. Заказ почешат намиен пуат – лишкыракше йолынак, торашкыракше такси дене. Кызыт пелашыже ӧрдыжкӧ пашам ышташ кудалыштеш гын, кугурак эргыже лийме семын полша. Молышт кушкын шуыт: кокымшо эргыже армийыште гын, нылытынже (тушечын коктынжо ӱдыр улыт) тунемыт. Антонина Тимофеевна шкеже Вечын аграрно-строительный техникумын Кужэҥер филиалыштыже ышта гынат, амалкалче пашаланат шуэш. А торгайыме тӱҥ пашажым кевытчыже, Татьяна Ивановна Рукавишникова, шукта. Чынжым ойлаш гын, кызытеш кевытшат — тудын ӱмбалне. Ваш полшен ыштымак нунылан ик ойыш да паша лектышыш шуаш полша. Пеледыш кевыт олмыктымо деч вара уын ончалтеш, тугеже налшымат утларак савыраш тӱҥалеш манын ӱшаныме шуэш.
Юрий ИСАКОВ
Еш альбом гыч налме фото
