Кунам айдеме чонжым пыштен ышта, тудо нигунамат шке пашажым локтылмым ласкан ончен ок сеҥе. Тудым арален кодышашлан угыч да угыч тушко пӧртылеш. Тидыже шочмо кундем дене кылдалтын гын, поснак. Да илен-толын могай-гынат лектышыш шуэш. Тидымак ойлаш лиеш фермер С.А.Гусев нергенат.
Сергей Александрович дене ме Руясола комплекс кумдыкышто вашлийна. Да, жапше годым тусо оралте чынжымак уда огыл лийын. Но вет вич вӱта гыч кокытшым тудо шкежак олмыктен. Олаште кӱртньӧ омсам ямдылымаште сварщиклан ыштыше рвезе 2007 ийыште шочмо кундемышкыже пӧртылын да комплексыште тракторист ден сварщиклан ышташ тӱҥалын. Ныл еҥым поген, шолдыргышо кок вӱтам шотыш конден. Вара ныл ий тушто вольыклан кормам шупшыктен, кӱлеш годым нур пашамат шуктен.
Эсогыл кок ий военный частьыште служитлымекат, чон йодмо почеш угыч «Родина» колхозыш пӧртылын да 2013 ийыште механиклан ышташ тӱҥалын. Но кок ий гыч комплекс петырнен. Озанлык нелылыкыш логалын. Кормам ышташ мландыжат шагал лийын. Туге гынат рвезе тидын дене келшен кертын огыл. Шке кид дене ыштымын шаланен толмыжым чаманен ончен. Вӱталам тыгак кодаш гын, чыла шалатыл пытарен кертыныт. Санденак 2017 ийыште фермер лийын, КФХ вуйлатыше семын регистрироватлалтын.
— Мӧҥгыштына 30 вуй шорык да 2 ушкал ыльыч – чыла тыш кондышым. А 2018 ийыште фермер семын 3 миллион теҥге грантым модын нальым. Ты окса дене шым тӱрлӧ ялозанлык агрегатым – культиваторым, пресс-подборщикым, косилкым, силос комбайным да молымат – налме, У Торъял районысо «1 Май» озанлык деч сай урлык 16 вуй тунам кондымо. А моло тӱҥ техникыжым – кум «Беларусь» да ик ДТ тракторлам, сеялкым – яллаште погенам ыле. Тыге эркын-эркын ныл пашаеҥ (кум вольык ончышо да ик тракторист) вий дене пашам тӱҥалме, — каласыш Сергей Александрович.
Да, мо шонеда, кок ийыштак тӱкан шолдыра вольыкым 86 вуйыш шуктымо. Ешаралтме кӱшешат, наледымат. Кодшо ийын адак сай урлык 10 вуй тунам кондымо – ынде шӧр окса дене налме. Кызыт ушкалже 26, ӱшкыжшӧ 27, презыже 16, тунаже 17 вуй улыт. Шорыкшо гына 200 вуйыш погынен. Тыге кушкын толмо, мутат уке, куандарыде ок керт.
Шӧрым фермер Кодамыш шупшыкта. Тушко Татарстан гыч наледыше машина дене толеш. Шӧр ак волымо гына изишак тургыжландара. Но тыгеже кажне шошо велеш лиеш. Умбакыже гына ынже изем ыле, манеш тудо. А шорык меж кызыт нигӧлан ок кӱл – погышо уке. Сандене тудым шыллан гына ашнат да ял калыклан илышынек ужалат, вет кызыт шорыкым сурт пелен ончышо уке гаяк. А налше ынде кокымшо ий ешаралт толеш. Телым ты вольыкым утларакше вӱташте шогыктат гын, кеҥежым эре гаяк кӱтӱштӧ коштыктат, а йӱдым чараштак печен налмаште кучат.
— Кресаньык-фермер озанлыкнан мландыже кугуак огыл – 345 гектар шотлалтеш гын, 264 гектарыштыже ӱден шогенна. Тыге тенийлан 200 тонн пырчым фуражлан кодымо да 1000 тонн силосым шапашлыме. Тидыже мыланна кызытеш сита. Но вольык ешаралт толмым шотыш налаш гын, утларак ямдылыде ок лий. Сандене тений гыч ты кумдыкым тӱрыснек шудо да пырчан культур дене ӱдаш шонена. Тенияк кеҥежым 570 гектар мландым арендыш налнем. Тунам йӧнна эшеат кугемеш ыле. 2022 ий марте тӱкан шолдыра вольыкнам 200 вуй марте шуктен кертына, шонем, — палдарыш ончыкылык планже дене фермер С.А.Гусев.
Фермер озанлыкыште пашам эреак ыштышыже нылытын улыт. Но вольык ешаралтмым шотыш налаш гын, фермерын ойлымыж почеш, тенияк эше кум-ныл еҥлан паша вер лектеш. Кызыт ыштыше кокла гыч чылан самырык улыт гын, самырык-влак толмыланак тудо ӱшана: « Кумылын ыштат, жапым так огыт эртаре. А паша ушна гын, лектышат лиеш, пашадарат кушкеш». Адакше сезон жапыште палымыж ден родо-тукымжын полшымыштым палемдыде ыш керт. Тидат ӱшаным ешара, эҥертышым шижын шогаш тарата. Санденак, тоштемше вӱтала могырыш ончалын, рашемдыде ыш чыте:
- Нине кум вӱтан окна ден кӱварыштым вашталтышна, ынде леведыш ден тӱжвалыштым тӧрлаш шонена. А тӱрысӧ кок вӱталан иканаште вийна ок шуто, но иктыжым уэш ачалена да тушто ӱшкыжым ашнаш тӱҥалына. Моло оралтыжымат илен-толын олмыктена да фермынам ончычсылак шотыш кондена, шонем.
Юрий ИСАКОВ
Авторын фотожо
