«Марий тӱр рӱдер» мер организаций «Орнаментальное искусство марийской вышивки» книгам савыктен луктын. Тудын презентацийже кодшо кечылаште МарНИИЯЛИ-ште эртыш.
Книган авторжо да составительже ты организацийым вуйлатыше да тале тӱрызӧ Ираида Степанова тушко ятыр унам ӱжын ыле. Мутат уке, кажне толшыжо гаяк ты савыктышым чумырымаште могай-гынат надырым пыштен. Каласен кодыман, тачысе кечылан Марий тӱр рӱдер республикысе 30 наре кидмастарым ушен шога.
Ираида Степанован марий тӱрлан пӧлеклыме тиде кумшо книгаже. Тылеч ончыч «Маритӱр — встреча с марийской вышивкой», «Марий тӱрыштӧ юмо-влак» лийыныт. Ираида Александровна тӱрлаш шукертак шӱмаҥын, тӱрым шымленак толеш, кажне орнаментшым, тамгажым умылаш тырша. Марий онаеҥ-влак дечат каҥашым йодеш. Санденак у книган презентацийышкыже Кужэҥер район гыч пагалыме онаеҥ Вячеслав Актуганов лӱмынак пелештен саламлаш толын.
У книгам лукмо деч ончыч кугу паша ышталтын. Рӱдер кодшо ийын «Открой мир марийской вышивки» проектым илышыш шыҥдараш Россий Президентын 100 тӱжем теҥгеаш грантшым сеҥен налын ыле. Ончычшо брошюрым гына ышташ шоненыт, но тӱрыс паша книгаланак ситен, сандене тудым савыктен лукташ спонсор-влакын полышыштланат эҥерташышт логалын. Проектым шуктымо кышкарыште рӱдерын пашаеҥже-влак Марий Элыште веле огыл, Российысе марий-влакын тӱшкан илыме кундемлаште этнографий материалым чумырымо экспедицийлаш лектын коштыныт, кидмастар-влак дене вашлийыныт. Угарман, Пермь, Тюмень велысе марий-влакымат авалтеныт. 280 лаштыкан книгаште марий тӱр дене кылдалтше 1120 тӱрлӧ орнамент ончыкталтын. Санденжат ты книга утларакшым альбомым ушештара да тудо тӱрызӧ, сӱретче, дизайнер ден модельер-шамычлан шке пашаштышт кучылташ пайдале лиеш манын ӱшана рӱдер вуйлатыше И.Степанова. Авторын ойлымыж почеш, ты книган эше икмыняр томжо лиеш.
Ираида Александровнан книган кузе ышталтымыж нерген каласкалымыж деч вара мутым саламлыше-влак налыныт. Нунын коклаште МарНИИЯЛИ-н директоржын алмаштышыже Л.Григорьева, Тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министерстве деч калык, конфессий кокласе кыл шотышто пӧлкан консультантше О.Веденькина, Российын сулло сӱретчыже И.Ямбердов, «Ош кече» марий-влакын материальный огыл тӱвыра поянлыкшым аралыше да вияҥдыше фондын президентше Виталий Головин да молат лийыныт. Уна-влак авторлан суапле пашам шуктымыжлан тауштен ойленыт.
С.НОСОВА
Авторын фотожо
