УВЕР ЙОГЫН

Ятыр темлымашыже вучыдымо лийын

15 январьыште Россий президент Владимир Путин Федеральный Собранийлан черетан посланийым ыштен.

Россий президент РФ Конституцийыш вашталтышым пуртымо шотышто темлымаш-влакым ыштен. Тыгак кугу тӱткышым демографийлан, образованийлан, здравоохраненийлан ойырен. Икмыняржым кӱчыкын рашемден кодена.

 

Конституций

Владимир Путин Кугыжаныш Думын полномочийжым кугемдаш, премьер-министрын кандидатуржым пеҥгыдемдаш правам пуаш темлен. Парламентын ӱлыл палатыжлан гын чыла вице-премьер ден министр-влакын кандидатурыштым пеҥгыдемдаш правам пуэн кертыт манын палемден. Тыгодым президент нине темлымашым кораҥден огеш керт. А кызыт марте Кугыжаныш Думо премьерын кандидатуржым согласоватлен веле, а шогалтенже – президент. Премьер але министр-шамыч ӱшаным йомдарат але обязанностьыштым огыт шукто гын, президентын нуным паша гыч кораҥдаш ончыкыжымат праваже лийшаш манын палемден.

Могай ешартыш ден вашталтыш-влак темлалтыт, чыла тидым В.Путин калык йӱклымашке лукташ кӱлешлан шотла.

 

Демографий

Окса шотышто чӱдын илыше еш-влаклан президент икшыве-влаклан 3 гыч 7 ий марте кажне тылзын 5500 теҥгем тӱлаш темлен. Ик еҥлан шотлымаште еш илен лекташ кӱлшӧ эн изи кугыт кӱкшыт марте садак огеш шу гын, вес ий гыч МРОТ-ын тӱрыс кугытшым налаш тӱҥалеш.

Тыгак Путин ава капитал программым 2026 ий 31 декабрь марте шуйымо нерген увертарен. Ончыч тиде окса кокымшо икшывым ыштыше-влаклан гына тӱлалтын гын, тений 1 январь гыч икымше шочшым ыштымыланак ойыралташ тӱҥалеш. Тудын кугытшо кызыт 466 тӱжемат 617 теҥге. Тыгодым кокымшо йоча шочмеке, ава капиталын кугытшо 150 тӱжемлан ешаралтеш да авалан (ешлан) 616 тӱжемат 617 теҥге тӱлалташ тӱҥалеш.

Тыгак президент регион вуйлатыше-влаклан йочасад-влакым вараш кодын почмым чарнаш да тидым жапыштыже ышташ кӱштен.

Эше ик темлымашыже – 1-4-ше класслаште тунемше-влакым тений 1 сентябрь гычак яра пукшаш тӱҥалаш. Могай школышто кызыт тидлан технический йӧн уке гын, тидым 2023 ий 1 сентябрь гыч пурташ ойлен.

Тыгак вес темлымашыжат куанле лийын: тудо тений 1 сентябрь гыч класс вуйлатыше-влаклан 5000 теҥгем ешарен тӱлаш кӱлмӧ нерген каласен.

 

Врач, яра вер, эм шумлык

Владимир Путин вузлаште бюджет верым ешараш, тыгодым могай регионышто врач, педагог, инженер-шамыч огыт сите, тугай кундемлаште тидым поснак ышташ темлен. Медицине вузлаште тудо «лечебное дело» специальность дене целевой бюджет вер кугытым 70 %, «педиатрий» дене 75 %, ординатурын эн дефицитный манме специальностьшо-влак дене 100 %-лан кугемдаш шонымашыжым каласен.

Эм шотышто ӱмашсе гай кризис лийме марте шуктымо деч утлаш темлен.

 

Кугу Отечественный сарыште сеҥыме нерген

Президент Кугу Отечественный сарыште сеҥыме нерген чыным аралаш кӱлмым палемден да Кокымшо тӱнямбал сар нерген документ, кино-, фотоматериал-влакым чумырымо эн тичмаш архивым ышташ шонымо нерген каласен. Ончыкыжым тудын дене уло тӱня пайдаланен кертеш.

 

Интернет

Владимир Путин тыгай задачым шынден: социально кӱлешан отечественный интернет-сервис-влак дене пайдаланаш йӧн пӱтынь эл мучко яра пуалтшаш. Тидлан тудо «Доступный интернет» проектым ямдылаш темлен.

 

Темлымыжым сайлан шотла

Президент Владимир Путинын Федеральный Собранийлан  посланийже нерген ятыр еҥ шке шонымашыжым каласен. Нунын кокла гыч иктыже – Кугыжаныш Думышто Марий Эл гыч депутат Светлана Солнцева. Тудо официальный церемонийыште лийын.

— Тенийсе посланийыштыже Владимир Путин посна тӱткышым элыштына демографий сӱретым саемдымылан ойырен. Икшыве-влаклан шым ийым темымешкышт ежемесячный выплатым тӱлымӧ, икымше йочам ыштымылан ава капиталым ойыраш тӱҥалме, медицине вузлашке целевой набор, тӱҥалтыш класслаште тунемше-шамычым яра пукшышаш, класс вуйлатыше-влаклан 2020 ий 1 сентябрь гыч федеральный бюджет гыч 5000 теҥгем ешарен тӱлышаш  нерген увертарымыже вучыдымо да куандарыше лийыныт.

Президент палемден: регионлаште еш-влак мужыраҥышт, икшыве-влак шочышт манын, условийым ыштыман. Йочасад-влакым чоҥымо да капитально олмыктымо шотышто Марий Элыште программе-влак илышыш пурталтыт. 2021 ийыште йочасадлаште кок ияш гыч тӱналын чыла икшывылан верым ситарыман. Тений, 2020 ийыште, нацпроект-влакым илышыш пуртымо дене келшышын,  йоча-влаклан ешартыш образованийлан 3072 верым ышташ, 64 школ ден техникумышто цифровой образовательный среда целевой модельым илышыш шыҥдараш, Йошкар-Олаште да Волжскышто чылаже кок школым чоҥен пытараш палемдалтын, — каласен Кугыжаныш Думын депутатше Светлана Солнцева. (фото)

 

Чыланат каеныт

Федеральный Собранийлан черетан посланийже дене лекмыж деч вара икмыняр жап гыч премьер Дмитрий Медведев Россий правительствын пӱтынь составше дене отставкыш кайымыж нерген каласен.

Владимир Путин отставкыш кайышаш правительствылан министр-влак кабинетын у составшым чумырымешке шке обязанностьыштым шукташ кӱштен. Эл вуйлатыше министр-влак кабинет член-шамычлан пашам пырля ыштымылан тауштен да лишыл жапыште кажныж дене вашлияш сӧрен.

 

Медведев олмеш Мишустин

Дмитрий Медведев олмеш у премьер-министрлан президент Федеральный налог службо вуйлатыше Михаил Мишустинын кандидатуржым темлен. Тудын дене президент посланий деч вара правительство член-шамыч дене вашлиймашым эртарымекше мутланен. У премьерын кандидатуржым Кугыжаныш Думын депутатше-влак теҥгече сайлан шотленыт. Тудын верч 383 еҥ йӱклен, 41 – кокытеланен. Ваштареш иктат лийын огыл.

 

Алмаштышыже лияш темлен

Ончычсо премьер-министр Дмитрий Медведевлан президент у должностьым темлен. Ынде тудо Безопасность совет председательын алмаштышыже лиеш. А тиде советым кызыт Россий президент Владимир Путин вуйлата.

 

Тӱрлӧ ак, тӱрлӧ шонымаш

Кызытсе правительствын отставкыш кайымыж нерген увер калык коклаште тӱрлӧ шонымашым луктын.

 

Мутлан, «Справедливый Россий» партий вуйлатыше Сергей Миронов тыге ойла:

— Президентын тиде шонымашыже кенета шочын огыл манме шотышто мый ом кокытелане. Эл вуйлатыше таче могай проблеме-влак нерген ойлен, нуным правительствын тиде составше решатлен огеш керт. Тидын нерген мый пеҥгыдын ойлем. Президентын посланийжым колыштмо годым шонкален шинченам: кӧ чыла тидым решатлаш тӱҥалеш? Молан манаш гын тиде состав тушко огыл вӱден. Курсым, кайыме корным, конешне, вашталташак кӱлеш. Тиде решений вучыдымо лийын, но тыге лиеш манын шонымо. Президентын ойлымаштыжат ик гана веле огыл тыгай шонымаш йоҥгыш: еҥ-шамыч вашталтышым вучат.

 

ЛДПР партий вуйлатыше Владимир Жириновскийын шонымашыже тыгай:

— Правительствын отставкыш кайымыже – тиде стандартный процедур. Министр-влак кабинетын тиде составше сайын пашам ыштен. У правительствым вашке чумырат, да тудо у задаче-влакым шукташ тӱҥалеш. Тидлан кӧра элыште нимо уда огеш лий.

 

КПРФ-ын лидерже Геннадий Зюганов тыге ойла:

— Таче – куан увер-влак кече. Правительствын тиде курсшо дене шотым огына му манын, президентлан мый умылтаренам. Президент колыштын. Правительстве тудын чыла нацпроектшым «кумыктен».

Правительствым отставкыш колтымо шотышто йодыш шукертак тарванышаш ыле.

Любовь КАМАЛЕТДИНОВА

Опубликовать в Одноклассники

Добавить комментарий