29 ноябрьым Марий театр искусствым йӧратыше-влак чот вургыж вученыт. Тиде кечын республикысе театр-влаклан шочашышт, вияҥашышт негызым пыштыше М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театр 100 ияш лӱмгечыжым палемден.
Театрын коллектившым да ветеранже-влакым кугу пайрем дене саламлаш Марий Эл вуйлатыше Александр Ефстифееват миен. Тудо эн ончычак Россий президент Владимир Путинын артист-влакым саламлен возымо телеграммыжым лудын пуэн. «Тынар ий жапыште театр туныктымо да шуарен куштымо пашам шукта да шуко национальностян культурын ойыртемалтше йӱлажым арален кодымашке да вияҥдымашке пале надырым пышта. Марий сылнымутын классикше, Российысе руш драматург-влакын произведенийышт почеш чапле постановко-влак ончаш толшо калыкын кумылжым нӧлтат да сай шонымашым шочыктат. Мутат уке, коллективын тыршымыжлан, профессиональный режиссёр, артист, сценарист да художник-влакын мастар улмыштлан да чон йодмо пашаштым кӱкшын шуктымыштлан кӧра театр чапланен да калыклан моткоч кӱлешаныш савырнен», — возымо элнам вуйлатышын саламлымашыштыже.
Марий Эл вуйлатыше пайремыш чумыргышо-влакым саламлен да тыгерак манын:
— Курымаш лӱмгечым республикнан ик эн тошто театрже веле огыл палемда, Марий Элысе пӱтынь театр аланлан – шӱдӧ ий. Тидлан чолга еҥ-влакын 1919 ий 29 ноябрьыште Сенькан ялысе школышто Кусныл коштшо театрын тунамсе самырык писатель (а вараже тудат – марий сылнымутын классикше) Иосиф Борисовын пьесыж почеш шындыме икымше спектакльжым шотлыман.
— Тиддеч вара вара кугу паша ышталтын: национальный драматургий шочын да вияҥын, поян репертуарым чумырымо, профессиональный актёр ден режиссёр школ-влак лектыныт. А нунышт республик деч ӧрдыжтат кумдан чапланеныт. Кызыт республикыштына театр искусство чыла тӱҥ корно дене вияҥеш. Юбиляр-театр деч посна эше вич театр коллектив чолган пашам ышта.
Александр Евстифеев весымат ойлен, Марий театр искусствым республикыште илыше-влакат, тышке унала толшо-шамычат куанен ончат. 2018 ийыште ончышо толшо-влакын чотыштым шотыш налме почеш, тӱжем еҥлан ончымаште Юл кундем федеральный округышто Марий Эл – икымше верыште, а Российыште нылымше верым айла. Тидыже театр-влакын профессионал кӱкшытыштӧ пашам тыршен ыштымыштым да усталык куатыштым ончыкта.
— Тӱвыра аланлан полшаш – регионысо правительствын ик эн тӱҥ йодышыжо. «Тӱвыра» национальный проектын илышыш шыҥдаралтмыжлан кӧра республикыште ялысе вич тӱвыра пӧртыштӧ уэмден олмыктымо паша кая. Чылаже 47 миллион наре теҥге кая. Мут толмашеш, муниципальный образованийлаште 224 самодеятельный театр коллективыште 2135 еҥ пашам ышта, — палемден Александр Евстифеев.
Марий Элын 100 ияш лӱмгечыж вашеш театрыште уэмден олмыктымо кугу паша ышталтын, 55 миллион наре шийвуйндым кучылтмо, рашемден республик вуйлатыше.
— Театрын лӱмгечыже Российыште Театр идылыкым палемдыме дене келшен толын. Коллектив национальный улмыжым сайын пеҥгыдемда. Кажне премьердам калык чон вургыж вуча. Тиде уло республиклан кугу событий. Театр гастрольышкат шуко коштеш, тылзе еда коло наре спектакльым районлаште да тудын деч ӧрдыжтӧ ончыкта. Поснак ветеран-влакым ойырен налме пашаштым мастарын шуктымыштлан, театрын йӱлажым аралымыштлан да тукым гыч тукымыш шуен толмыштлан тауштем, — манын Александр Александрович да театр коллективлан кугу вий-куатым, чапле премьерым да сай паша лектышым тыланен.
Республик вуйлатыше театрын директоржо Эрик Юзыкайнлан у автобусым налаш сертификатым кучыктымыжо уло марий калыклан кугу пӧлек гаяк лийын.
Тиддеч вара А.Евстифеев икмыняр еҥлан наградым кучыктен. Пайрем касыште «Марий Эл культурын сулло пашаеҥже» лӱм дене радиоцех вуйлатыше Эдуард Копцев палемдалтын, а театрын артистше-влак Павел Ефимов ден Галина Иванова Марий Эл Правительствын Почётан грамотшым налыныт. Республик вуйлатышын Тауштымашыж дене сценыш машинистше Эдуард Байгузин, труппо вуйлатыше Надежда Бурлакова, реквизитор цех вуйлатыше Нина Копцева, зданий дене пайдаланыме шотышто службым вуйлатыше Игорь Попов, театрын артистше-влак Алексей Сандаков, Алексей Тетерин, Светлана Филиппова, электроцехым вуйлатыше Алеся Семёнова палемдалтыныт.
Икманаш, ты кечын театр коллективым саламлаш толшо-влак моткоч шукын улыт ыле. Кажныже артист, режиссёр да уло пашаеҥын надырыштым кӱкшын аклен, тауштен, пӧлекым кучыктен. Чыла тидым артист-влак сценыште эскереныт.
Тек Марий театрна ончыкыжымат вияҥеш да ончаш толшо-шамычым у да чапле спектакль дене куандара.
***
Театрын 100 ияш лӱмгечыжым пайремлыме кас 30 ноябрьыште шуйнен.
Программе шарнымашлан моткоч поян ыле. Артист-влак икымше ужашыштыже театрын вияҥ толмо корныж дене палдареныт да тӱрлӧ спектакль гыч ужаш-влакым модын ончыктеныт гын, весыштыже муро, куштымаш-влак дене кумылым нӧлтеныт. Зал тич погынышо калык кажне артистым шокшо кидсовыш дене вашлийын да кужу жап сцене гыч колтен огыл.
Икманаш, пайрем концертыште курымаш юбилейым палемдыше коллектив шке мастарлыкшым да виян, тале улмыжым эше ик гана пеҥгыдемдыш.
А.БАЙКОВА
Д.Речкинын фотожо
