Тачысе саманыште республикысе кеч-могай ялыш миет гын, тушто марий деч посна илыше ӱдырамашым вашлият. Марий деч посна манашыжак ок лий, садышт оксам ышташ манын, я Йӱдвелыш, я кугурак олалаш каеныт. А тидын годым ӱдырамаш-влак суртым кучат да тӱзатат, йоча-влакым ончат, моло йодышымат шкак шотыш кондат. Мӧҥгыштышт кодшо пелашышт ӱшанле огыт лий гын, пӧръеҥ-шамычшат мӱндыр велышкыже лектын огыт кай ыле,. Сандене кажне тыгай марий ӱдырамашлан памятникым шогалташ лиеш.
Теве Кужэҥер район Саламатнур ялыште ик тыгай чолга ӱдырамашым — Любовь Куликовам вашлийна. Пакчаштыже пареҥгым шкетын луктеш ыле. Паша коклаштак мемнан дене кумылын мутланаш тӱҥале да шке суртышкыжо чайым йӱашат ӱжын пуртыш.
Кышкар гай у суртшо пырня гыч ыштыме. Тудо кугу, мотор да йӧнан, чылажат кызытсе жапын йодмыж семын келыштарыме, тӱжвачынжат, кӧргыштыжат. Но кухньышто марий коҥга садак тӱҥ верым налеш. Молан лачшымак пырня гыч ыштенда манын йодмылан озавате вигак вашештыш: «Пу пӧртыштӧ шӱлашак пеш сай».
Сурт пелен моло оралтым кузе тӱзатымым ончет да озаштын шотан, мастар кидан улмышт вигак шижалтеш. «Кайыкат пыжашан. Меат шкаланна куанен илаш манын сай пыжашым ыштенна. Марием уке годым, эрденак кынелам да ончыч вольыкым ончем, вара пакчаш лектам, моло пашам шуктем, кастене вакшыш шуҥгалташ веле кодеш»,- манеш озавате.
Вольыкшымат, сурткайыкымат ситышынак ончат. Пакчаштат кугу да мотор. Эсогыл пошкудыштат лӱмын ончаш толын каят. Мо гына тушто ок куш!? Виноградат сай саскам пуа, кочырак йӱышым ямдылашат ситалык. Чынжымак, ялыште илышым ворандарен колтынет гын, паша эре лектеш. А у пӧртым ыштыме годым, эшеат нелырак, вет материалат шуко кӱлеш. А тудлан окса шагал огыл кая. Санденжат верысе озанлык петыралтмеке, суртоза ӧрдыж велыш пашаш кошташ тӱҥалын.
Любовь Викторовна ден Валерий Александрович Куликовмыт кум шочшым ончен куштеныт, йол ӱмбаке шогалтеныт, а садышт нуным уныка-влак дене куандарат.
Куликовмытын кызыт илыме сурт-печышт пелен эше кок сурт шога. Садыжат нунынак улыт улмаш. Тидыже ӧрыктарышат. А пашаже теве кушто улмаш. Иктышкыже озавате марлан толын. Воктенысыже марийжын аважын нӧлтен кодымо суртшо. Тушто иктат ок иле гынат, кок тошто оралтыжат эше саяк улыт манаш лиеш. Нуно жап деч ончыч ынышт тоштем манын, оза-шамычат эскеренак шогат, вет когынекшат жалке, ава-ачаштын ыштен кодымо улыт.
Пӧрт ончылсо тавымат шкак эрыктен, тӱзатен шынденыт. Вӱд шотышто Саламатнурышто сӱрет нелырак. А Куликовмытын нӧрепышт гыч налме вӱдшӧ ялштыжат эн тамле, палемдат тыште илыше-влак.
Пашаче ты ешын ыштыш-кучышыжым мокталтымак шуэш. Чынжымак, калыкмут семынак, илышым лач пашак сӧрастара. Теве паренгым лукташ жап шумекат, Любовь Викторовна марийжым вучен туркен огыл, шкак пашалан пижын.
С.НОСОВА
М.Скобелевын фотожо
