Москвасе Басманный суд Марий Элын ончычсо вуйлатышыже Леонид Маркеловым СИЗО-шко колтен. Тудо 235 миллион теҥге взяткым налмылан титаклалтеш.
Федеральный СМИ-влак тудын шотышто уголовный делам тарватымым шукерте огыл республикын ончычсо ялозанлык да продовольствий министрже Ираида Долгушева шотышто «Акашевская» чыве фабрике дене кылдалтше уголовный делам тӱҥалме дене кылдат.
Маркелов
Леонид Маркеловым 13 апрельыште Москва гыч лӱмын толшо следственно-оперативный группо кучен толын, палемда «Коммерсантъ» газет. Возымо почеш, тылеч ончыч Маркеловым ФСБ-н региональный управленийышкыже мутланаш ӱжыктеныт. Туштак тудым кучымо нерген увертареныт. Икымше допрос годымак, тушто ончычсо вуйлатышын интересшым Марий Элын адвокат палатыжын президентше Ольга Полетило арален, тудлан мо да кузе лийме шотышто чыла каласаш темленыт. Вет ты делан вес фигурантше-влак тудын ваштареш показанийым пуэныт манын палемденыт.
Подсудимый ойлен: тудо «Акашевская» чыве фабрикын интересшым арален да тудын дечак, следствийын версийже почеш, «откатым» налын. Тыгодым окса шотышто нелын илыше республикысе моло ялозанлык предприятий-влакланат полшымыж нерген палемден. Кызыт следствий нунын коклаште взяткым пуышо-влакым кычалеш.
Басманный судыш Леонид Маркеловым полицийын усиленный конвойжын кондымеке, заседаний залыште «четлыкыш» петыреныт. Журналист-влак шкенжым титаканлан шотла мо манын йодыныт. «Уке, шкемым титаканлан ом шотло», — манын да умбакыже тудо 16 ий вуйлатымыж жапыште республикылан моткочак шуко ыштымыж нерген каласкалаш тӱҥалын. Но Леонид Маркелов шке паша подвигше нерген мучаш марте каласкален шуктен огыл. Тудым залыш пурышо судья Юлия Сафина колыштмаш тӱҥалме нерген увертарымыж дене кӱрлын.
Россий Следствий комитетын поснак кӱлешан паша шотышто следователь Сергей Степановын ойлымыж почеш, Леонид Маркелов шотышто делам тудо 12 апрельыште тӱҥалын. Эрлашыжымак 9.20 шагататлан Марий Элын ончычсо вуйлатышыжым Йошкар-Олаште мӧҥгыштыжӧ кученыт. Тылеч вара тудым взяткым налмыжлан титакленыт. Икмыняр жап гыч Москвашке колтеныт.
Следствийын версийже почеш, Леонид Маркелов, «Акашевская» чыве фабрике» ООО-н ончычсо учредительже Николай Кривашын интересшым аралышыла, тиде предприятийлан кугу кугыт субсидийым ойыраш полшен. Тыге 2014-2016 ийлаште чыве фабрике икмыняр миллиард теҥгем налын. Россий СК-н палемдымыж почеш, тиде оксам Марий Элысе моло ялозанлык производитель-влакат налын кертыныт, но тыгай пиал Кривашлан шыргыжалын, молан манаш гын тудо регион вуйлатышын «кумылжым савырен моштен» — вашешыже предприниматель деч Маркелов 235 миллион теҥгелан вексельым налын, вараже нуным оксашке савырен. Следствийын шонымыж почеш, тидым нуно фиктивный сделке семын оформитленыт. Николай Криваш тиде кугыт оксам «Телекомпания 12 регион» ООО-лан тӱлен. Тудыжо вара «Тепличное» ОАО-м шке контрольышкыжо налын. Тыште весыман палемдыман: следствийын версийже почеш, «Тепличный» предприятий да телеканал дене ӱшан еҥже ден родыжо-влак гоч Леонид Маркелов шкеже вуйлатен.
Следователь Степанов Л.Маркеловым кок тылзылан арестоватлаш йодын. Уке гын экс-чиновник шылын, тыгак, республикыште шке кылжым кучылтын, свидетель-влаклан шке шонымашыжым «тушкен» кертеш манын умылтарен.
Судышто Маркелов следствийын ыштыме иктешлымашыж дене йӧршынат келшыдымыж нерген каласен. Тудын мутшо почеш, «Тепличный» дене сделке фиктивный огыл, а чын лийын. Тыгак палемден: «Акашевская» чыве фабрике» ООО-лан полшымо дене пырля республикысе вес предприятий-влак нергенат монден огыл. Нунылан чылаже 140 миллиард теҥге утла субсидий ден инвестицийым конден.
— Мыйын «корысть» теве кушто гына лийын: мый регионышто моткочак виян агрохолдингым ышташ шоненам, — ойлен Леонид Маркелов.
Тудын негызше «Акашевская» чыве фабрике лийшаш улмаш. Палемдымыж почеш, вияҥдаш чынже денак шуко окса ойыралтын. Ончыкыжым тушко вес кугу предприятий-влакымат, нунын коклаште «Тепличный» ушемым, ушаш шоненыт.
Титаклыме еҥын каласкалымыж почеш, тиде ОАО-што 700 пашаеҥ тыршен, тудын 14 гектар кумдыкышто теплицыже да кум тӱжем вуй ушкалже лийын. Предприятий эн шагалже 600 миллион теҥгеш аклалтын. Но кредитор-влак дене нелылык лекмылан кӧра пел акшылан пуэныт. Леонид Маркелов тиде сделке дене нимогай пашажат лийын огыл манын палемда гынат, шотлен луктын: предприятий вуйлатыше-влакын счетышкышт чылаже 80 миллион теҥге пурен, кодшыжо парымым тӱлаш каен.
Кызыт Марий Элын Арбитражный судыштыжо «Тепличный» предприятийын панркутыш лекмыж нерген иск ончалтеш да тушто эскерымаш (наблюдений) кая.
Маркелов весымат ойлен: обыск годым пӧртыштыжӧ улшо сейф-влакым почаш пуйто взрывчаткым кучылтыныт, тыгодым тушто лийше наградной оружийым локтылыныт.
Стресс сынан ситуаций лиймылан кӧра тудын давленийже кӱзен каен. Пиалеш, ФСБ-н врачше полышым жапыштыже пуэн: тудо кӱлеш уколым ыштен. Л.Маркеловын шкенжын ойлымыж почеш, ятыр черже улмылан кӧра кажне кечын 15 тӱрлӧ эмым йӱман да заседаний деч вара кияш веле тӱҥалеш, очыни. Тыгак ийготыш шудымо кок икшывыже улмо нергенат каласен.
— Мый показанийым пуаш ямде улам, но тугайым огыл, могайым следствий вуча, — ойлен Маркелов да нимогай титакше уке манын эше ик гана палемден.
Тудын интересшым аралыше еҥ судлан республикын ончычсо вуйлатышыжлан мӧҥгысӧ арестым пуаш але, залогым тӱлен, а тудын кугытшым судым палемдаш йодын, эрыкыш колташ темлен. Судья Сафина адвокат-влакын могай кугытым темлен кертмыштым рашемден, пытартышышт, Маркелов дене каҥашымеке, 3-5 миллион теҥгем каласеныт. Но суд Марий Элын ончычсо вуйлатышыжым 12 июнь марте СИЗО-шко колташ пунчалын.
Шкенжым титакым ыштышылан шотла гын, Леонид Маркеловым да тудын подельникше-шамычым 15 ий марте жаплан эрык деч посна коден да 500 миллион теҥге марте штрафым тӱлыктен кертыт.
Маркелов палемден: тудо обществе деч кораҥдымым чытен лектын огеш керт. Ты шотышто тыге каласен: «Мый тыге умылем: нунылан (расследованийым эртарыше-влаклан) колышо кап кӱлеш». Но следствий вес семын шона: тазалыкше могай улмым шотыш налын, тудо СИЗО-што шинчен кертеш.
Кожанова
13 апрельыштак «Телекомпания 12 Регион» чоҥышо ООО-н генеральный директоржо, а кызыт пенсинерке Наталия Кожановам кученыт. Тудо взяткым пуымаште коклазын сомылжым шуктымылан титаклалтеш. Оперативник-шамыч илыме да паша верыштыжат обыскым эртареныт. Тудын шотышто деламат Москвасе Басманный судышто онченыт да тыгай пунчалым луктыныт: Кожанова тыгак 12 июнь марте СИЗО-што шинчаш тӱҥалеш. Тудат шкенжым титаканлан огеш шотло.
Криваш
А Николай Кривашым муын огыт керт. Тудо «Акашевская» чыве фабрикым ужален да йот элыш каен. Кучен огыт керт гын, вашке розыскыш увертарат, очыни.
Кривашын адвокатше Игорь Труновын ойлымыж почеш, ончычсо чыве фабрике вуйлатыше икмыняр кече ончыч йот элыш эмлалташ каен. Ончычсо пелашыжын да ӱдыржын Москвасе пачерлаштышт обыскым эртареныт. Икшывыже ачаж дене кылым огеш кучо манын ойлен гынат, чыла компьютержым, планшетшым да телефонжым поген наҥгаеныт. Ончычсо пелашыжын Москва воктенсе дачыштыжат лийыныт.
И.Труновын палемдымыж почеш, Николай Криваш кызыт Россий следствий комитетын претензийже-влаклан письменный вашмутым ямдыла, воза газет.
Икманаш, кеч-мыняр пӱтырна гынат, мундыранат мучашыже садак лиеш…
Любовь Камалетдинова.
