Кодшо курымысо 90-ше ийла тӱҥалтыште элыштына фермер толкын вийым нале. Чолга, лӱддымырак да шке вийыштлан ӱшаныше еҥ-влак тиде радамыш ушнаш тӱҥальыч. Марий Турек район Китне ял гыч Владислав Кибардинынат тыгай кумылжо лектын.
Тылеч ончычшо Кибардинмыт Марий Турек поселкышто 6 ий иленыт. Владислав Васильевич верысе Ленин лӱмеш колхозышто механизаторлан пашам ыштен. Фермер-влакын шке пашам тӱҥалмекышт, тудат озанлык гыч лекташ шонен, но … луктын огытыл. Тунам пӧръеҥ тыште, шочмо ялыштыже, мландым налын.
Фермер-влак радамыш Владислав Васильевич 1992 ийыште ушнен. Эн ончычак еш вольыкым, сӧснам, шуко ашнаш тӱҥалын. 12 ава сӧсна марте шуктеныт да онченыт. Тиде пашам 7 ий наре ыштеныт. Но вараже тӱрлӧ амаллан кӧра ты сомылым йӧршын чарнашышт логалын. Тыгодым тӱҥ сомылжо растениеводство лийын. Ту жап гыч але марте нуно 25 гектар кумдыкышто шудым куштат, пырчан культурымат ӱдат. Тудыжо ялыш пурымаштак, сандене ала-кушко шумеш коштын толашышашышт уке.
— Шудым мыняржым шканна кодена, мыняржым ужалена, мынярже шӱеш, — кочын шыргыжалынрак палемдыш пӧръеҥ.
А шукерте огыл Китньымучаште 44 гектарым арендыш налыныт. Туштыжо тений шӱльӧ ден шожым ӱденыт.
Вате-марий Кибардинмытын кум шочшышт уло. Кумынек – эрге. Коктынжо, Игорь ден Даниил, ача-авашт дене пырля илат. Кугуракшын ешыжат, икшывыжат уло. Пиалеш, пӧртышт кугу, эсогыл кум пачашан! Вер чылалан сита. Кыдалаш эргыштат, Леонид – пеленыштак. Ешыж дене воктенак, ончычсо пӧртыштышт, ила. Лач тудак ачажын тӱҥалме пашашкыже ушнен да умбакыже шуя. Теве, мутлан, 44 гектар мланде – тудын ӱмбалне. Ӱмаште лу утла вуй презым ашнаш Леонидак налын. Суртозан мутшо почеш, такшым шканышт ситыше технике уло гынат, кодшо ийын кыдалаш эргыштак эше комбайным налын.
— Утларак пашажым кызыт Леонидак шукта. Куд ий ончыч тудо «Юлтехым» тунем пытарен. У технологий дене кылдалтше факультетыште тунемын, сандене шинчымашыже ситышыла да шке пашам ворандараш келшен толшыла чучеш, — палемдыш ача.
Лишыл жапыште Кибардинмыт вӱтам ешарен чоҥаш да вольыкым эшеат шукемдаш шонат. Ӱмаште лум чотак шынден да шошым склад леведышым темдалын. Тыге кугу оралте сӱмырлен.
— Ынде олмешыже весым нӧлташ логалеш. Тыгак кызытеш тошто пӧртыштӧ илыше эргына ял мучаште ончылий сурт-оралтым чоҥаш тӱҥалын. Тений ешыж дене илаш пураш шона, сандене полшаш кӱлеш. Кызыт Москвашке коштшо икымше эргынат, Игорь, лишыл жапыште ялыштынак пӧртым нӧлташ тӱҥалнеже. Икманаш, тений ыштышаш паша пеш шуко, — каласыш суртоза.
Йӧра, Владислав Васильевичын эше пилорамыже уло да тудо мыняр-гынат ешартыш шийвундым кондаш полша. Пилораме Марий Турек гыч лекмаште верланен. Ончыч тушто комбикорма завод лийын.
— Пилорамым 2003 ийыштак налынам. Тушто кеч-момат ме шкан веле огыл, ужалашат ыштена. Тидлан пушеҥгым воктенак улшо чодыралаште арендатор-шамыч деч налын пӱчкедена. Пытартыш жапыште ятыр вере чоҥымо паша кая, у оралтым шагалын огыл нӧлтат, сандене стройматериалым йодшо-шамычат ситышынак улыт, — палемдыш Владислав Кибардин.
Любовь Камалетдинова.
Ю.Исаковын фотожо
