Пошкырт вел гыч Эсен Элайын чумырен иктешлымашыж гыч:
10 — Кечывал ия-влак коштмо кече. Нуно, мотор ӱдыр сыным налын, пӧръеҥ-влакым ондален, эҥгекым ыштен кертыт але шкет кодшо изи йочам шолыштыт. Коклан йоча олмеш шкеныштын икшывыштым кодат. Южгунам нине ия-шамычет туштым туштат, вашмутым от пале гын, чыгылтен пуштын кертыт. Кечывал ия-влак моткоч кушташ йӧратат. Нуно кас ӱжара марте куштен кертыт. Иктаж ӱдыр нунын деч шукырак куштен кертеш гын, тудлан кугу поянлыкым пуат. Тиде кечын игече умыр гын, лектыш сай лиеш.
11 — Уржа парчам (вуйым колтымо) кече. Ошпоҥго кече. Тиде кечын Юмо деч вольык тӱлыжо манын йодман да ушкал ден шорыклан киндым пукшыман. Уржа вуйым колта гын, ошпоҥго шуко шочеш. Июнь шокшо — ошпоҥго ок лий. Уржа ӱлыч пеледаш тӱҥалеш гын, шурно ума, кӱшыч пеледаш тӱҥалеш — лектыш ударак лиеш.
12 — Кишке пайрем. Калык ой почеш, тиде кечын кишке-влак кугу сӱаным ыштат да чылан ик верыш погынат. Сандене нуным пушташ ок лий. Пуштат гын, родо-шочшыжо-влак ӱчым шуктат да чӱҥгаш тӱҥалыт. Ааярышт деч тиде кечын нимогай эмлызе эмлен ок керт. Кишкын вийжым шӧрва пушеҥге пытарен кертеш. Кидыште тудын укшыжо лиеш гын, садыже чӱҥгалын ок керт. Кишке айдемылан пайдамат конда. Мутлан, кишке коя шинчам эмла, кишке коваште — кӱч кӧргӧ пуалмым пытара. Кишке пайрем годым кугупурсам ӱдыман. Тидын деч ончыч, лектыш сай лийже манын, урлыкашым лум шулымо вӱдышкӧ пыштыман. Семык сортам чӱктымӧ да кугезе-влакым уштымо кече тений 12 июньлан логалеш. Семык годым 21 сортам чӱктыман.
13 — Имньым туарыме кече. Тиде кечын шошо ага пашам мучашленыт. 22 июнь марте Кугу Агавайремым (Кугу Лышташым) эртараш пеш сай жап. Куку мура — игече чевер лиеш. Лупс шуко возын — оярлан. Кастене лупс ок воч гын, вес кечылан йӱр толеш. Кастене лупс мыняре шуко, эрласе игече тунаре шокшо лиеш.
14 — Пӧчыж тӱрвӧ кече. Эр кечым эскереныт. Тиде кечын эр ӱжара йошкарге — уржа ума, пылан гын — икияш. Йӱдвел-касвел мардеж пуа гын, игече пужла (йӱр толеш), эрвел мардеж пуа — тӱрлӧ чер шарла. Тиде кечын пакчам печылаш ок йӧрӧ.
15 — Ужар пӱтыралтышшудын кечыже. Тиде кечын марлан лекдыме ӱдыр-влаклан, пелашышт поро, а илышышт сай лийже манын, пӱтыралтышшудо гыч аршашым пидман. Ты кече деч вара шудым солаш да пареҥгым ураш лиеш.
16 — Мардежым эскерыме кече. Кечывалвел мардеж пуа — икияш ума, йӱдвел-касвел — кеҥеж ночко лиеш, эрвел мардеж — тӱрло чер шарла. Мардеж пайдам гына кондыжо манын, Мардеж Он ден Мардеж Ава деч серлагышым йодман. Ты кечын кӱдырчӧ кӱдырта гын, шудым ышташ игече уда лиеш. Йӱр кечыгут йӱреш — поҥго ума. Йӱр деч ончыч айдемын малымыже шуэш, пий мландыште почаҥеш, имне пӱрга (пышкыра), чыве ден пӧрткайык-влак — пуракыште почаҥыт.
Калык ой:
Мланде — мемнан авана, вӱд — мемнан ачана.
Йот верыште лийде, мӧҥгысӧ илышым аклаш от тунем.
Мландын рӱдыжӧ — ача-ава.
Нечке койыш — тазалыклан уто тумыш.
Сулыкым шинчавӱд дене мушкын колташ огеш лий.
Кертам маншылан Юмат полша.
С.НОСОВА ямдылен
