Пошкырт кундемысе Калтаса район Амчемучаш ялын ӱдыржӧ Алевтина Баязитован нылле наре почеламутшо мурыш савырнен шуын. Нуно сцене гыч, Марий Эл радиошто чӱчкыдын йоҥгалтыт. Тачысе кечылан тудын кум книгаже ош тӱням ужын: «Эрвел чинче», «Чоныштем илет», «Олмапу пеледме пагыт». Кызыт автор нылымше книгалан материалым чумыра. «Чыла сай лиеш гын, шыжылан луктын шуктынем», – палемда шкеже. Таче ме тудын почеламут аршашыжым лудаш темлена.
* * *
Куку муро, шӱшпык сем
Куандара кумылем.
Сылне муро, марий сем,
Кузе мурыде чытем?
Чевер олык, моторем,
Кажне шудыжо вет – эм,
Кӱрлын налам кидышкем,
Йывыртен чӱчка чонем.
Пиалан улам санден,
Пӱртӱс ден пырля шӱлем.
Уло чон ден куанен,
Илышемлан тауштем.
Самырык мыняр ияш?
Самырык мыняр ияш –
Кӧ пуа вашмутым раш?
Лучко, латкандаш ияш
Але кумлымат шотлаш?
Самырык мыняр ияш?
Шольым ялт йоча – падыраш,
Рвезе пешак изаем,
Самырык пеш акаем.
Йӧршынак авам, ачам
Шоҥгын огыт чуч мылам.
Санденак ийгот коклам
Кумылем уке шотлаш.
Самырык мыняр ияш?
Ом керт каласен мый раш.
Очыни, тыге докан:
Чон ден самырык лийман.
* * *
Адак возем почеламутым,
Адак мут мундырам рончем.
Палат чылан йӧратымашым –
Эртеныт тудын гоч, шонем.
Лиешыс тудо кочо, шере,
Да кажнын чонжым когартен.
Тул семын ылыжтен пожарым,
Шорташ эсогыл таратен.
Коклан ойлен манеш-манешым,
Кӧраныше шеҥгеч «оптен».
Эсогыл ўстарен шомакым,
Пурен коклашке торкален.
Йӧратымашын Юзо вийже
Мемнам садиктак утарен.
Тек курымеш тугеже лийже
Йӧратымаш мемнан пелен.
* * *
Мыланем тый улат эр пеледыш,
Ӱжара ден пырля кынелат.
Ласкан шыргыжалын ончалын,
Чонышкем курымеш шыҥенат.
Тый улат мыланем кӱдыроҥгыр,
Эр шошо юж ден пеледат.
Кастене лият ош кавасе тый шӱдыр,
Йӱлалше ал тӱрвым шыман
шупшалат.
Лият шокшо кече, волгенче я тылзе,
Шонем: мыланем пӱренат.
Єндалын пеш шокшын, ласкан тый
шымате.
Пеш чот йӧратемыс… колат?
* * *
Кавапомыш тугай таче канде,
Шокшо кече куаналын онча.
Ший мардеж пуалеш, ах, сӧрале,
Капкылемым, шонет, чыгылта.
Эр юж дене пӱртӱс помыжалтын,
Ала-куш мыйын чоным ӱжеш.
Йырымваш шыргыжалын ончалын,
Весела кумыл утыр шочеш.
Да пӱртӱс деч моторлыкым налын,
Утыр веле шӱмемже пыртка.
Могай сай тиде сылне кеҥежым,
Изи чон йывыртен чоҥешта.
* * *
Ямле кеҥеж шудо пагыт,
О, кузе тудо тамлын ӱпша!
Тєршталта пешак кўш шудышырчык
Да торашке туге чоҥешта.
Лӧза мӧржӧ кӱэш йошкаргалын,
Сӧралын висвис пеледеш.
Снеге, шылын лышташ лоҥгашке,
Йышт шинчажым мылам пӱялеш.
Сур турий ала-кушто пеш кўшнӧ
Муралтале шыман волгыжмек.
Кӱчык йӱдшӧ кеҥежын пеш сылне,
Кечыйол кавапомыш шичмек.
Лектеш гын каваште ший тылзе,
Ялемжым малта рӱпшыктен.
* * *
Авай, ит вурсо ӱдыретым,
Кастене ок тол гын мӧҥгеш.
Арамак вургыжтен чонетым
Ит кие тые волгыжмеш.
Ласка ометым ит йомдаре,
Вучен ит кие пурымем.
Манеш-манешымат эрдене
Ит колышт тые, аваем.
Шылташ ом тӧчӧ пиалемым,
Пеледе тудо мыланем.
Йӧратымашын мєр гай тамжым
Эреак шўмыштем саклем.
Авай, ит вурсо ӱдыретым,
Кастене ок тол гын мӧҥгеш.
Арамак вургыжтен чонетым
Ит кие тые волгыжмеш.
* * *
Рўмбалген кава вуем ӱмбалне,
Тамле омо ден ялем мала.
Шӱшпыкемын йӱкшӧ, лым лиялын,
Ямле, поро касым тылана.
Ший эҥер йога ялем воктене,
Сер воктене ош куэ чӱчка.
Ший гармонь тыматле йӱкшо дене
Тымык йӱдым лайыкын вӱчка.
* * *
Чылан моктат вет шочмо верым,
Мыят моктем гын, мо лиеш?
Шкенан мотор марий ялнам
Мурсемыш пыштыме шуэш.
Йоча жап мӱндыркӧ чымалтын,
Куржталме жап тораш эртен.
Шарнаш гына шӱмешем кодын,
Да чонышто шочеш сескем.
Эре мотор ялем мокталын,
Пӱртӱс йыр тудым сылнештен.
Нур гочын эртыше мардежше
Лыжган, моторын ниялтен.
Шуйна пасу гоч тура корно,
Чыма, ок шого рвезе жап.
Но шочмо ялышке йолгорно
Вуча шке шочшыжым садак.
Пелед, тӱзлане, лий куатле,
Мурсем йоҥгалтше йырымваш.
Ялем, улат, кодат эн чапле –
Шӱм-чон пеледышан аршаш.
* * *
Пеш шуко еҥ ила ты тӱняште,
Кажныже шке койышан.
Икте – почеламут я басне,
Весе – пеш кӱжгӧ роман.
Кумшым лудына повесть семын,
Нылымше – ойлымаш корныла.
А южо еҥ, пьесыла модын,
Журналым лудеш да шымла.
Йомак гай эрта мемнан илыш,
Южо еҥ туштым тушта,
Шоям шойыштен ӱмыр мучко,
Мемнам ондала да шымла.
