Мемнан музык искусствышто Торъял вел марий-шамычын надырышт пеш кугу. Эрик Сапаев, Гавриил Таныгин, Семён Курочкин… Нине кум еҥ илышыште йолташ лийыныт. Пырля музыкальный училищыште тунемыныт, келшеныт умбакыжат. 1963 ий 5 апрельыште М.Шкетан лӱмеш Марий театрыште Эрик Сапаевын «Акпатыр» оперже икымше гана йоҥген. Оперым Гавриил Таныгин вӱден, а оркестрыште гобой дене Семён Курочкин шоктен. Марий мландыштына тиде – тамгалык историй. Кызыт тиде кум лӱм мыланна – легенде. Тачысе шомакем Семён Тимофеевич КУРОЧКИН нерген.
И.С.Палантай лӱмеш музыкальный училищыште тунемме годсо сай туныктышем нерген ойлем. Тиде 1962-1968-ше ийла. Валерий Мочаев 2017 ийыште савыктен лукмо Марий библиографий энциклопедийысе 242-шо лаштыкыштыже воза: «Курочкин Семён Тимофеевич, 1925 ий 25 июльышто Марий АССР У Торъял районысо Кугу Нурмо ялыште шочын-кушкын. 1979 ий 4 августышто Йошкар-Олаште ош тӱня дене чеверласен. Музыкант, педагог. 1943 ий гыч РККА-ште: кумшо украин фронтышто автоматчик, гвардий красноармеец; кок гана сусыргышо. 1945 ийыште – «За отвагу» медаль, а 1945 ийыште – «Йошкар шӱдыр» орден дене палемдалтын. Образований: Йошкар-Оласе музыкальный училище, 1951 ий; Озаҥысе консерваторий, 1956 ий. Марий драме театрын оркестржын (гобой) артистше, 1956-1979 ийлаште музучилищыште духовой семӱзгар-влак дене шокташ туныктышо.
Виталий Шапкинын аклымыж почеш, талантан педагог, материалым профессионал кӱкшытыштӧ, тунемше-влакын психологийыштым шотыш налын, шинчымашым пуа.
Эн сай выпускникше-влак: Владислав Куприянов (флейте), Виталий Иванов (флейте), Василий Бердинский (гобой), Альберт Мусинский (кларнет), Пӧтр Васютин (фагот), Юрий Дмитриев (фагот)». Тушко ешартыш семын возен: «04.08.1979 ийыште илыш гыч каен». Тиде чын огыл. Семён Тимофеевич 54 ияшыж годым ӱмыржӧ шучкын Юл эҥерыште кӱрылтын: колым кучаш мийыше йолташыж дене пырля йӱдым, моторан пушышт пудештмеке. А капшым арня гыч веле Волжск ола тураште муыныт. Тынар кече Мари луговая ял гыч Юл эҥерын толкынжо тудым тушко шумеш наҥгаен. Тиде случай нерген республик мучко милицийын шижтарымыже, родо-тукымжын тудым пален налмыже, можо – мо лийын тудын дене? Тудым Йошкар-Олаште, Турунов шӱгарыште тоеныт.
С.Курочкинын илышыже кузерак эртен? Тидым пален налаш манын, 1956 ий 15 августышто музыкальный училищын пу да духовой семӱзгар-влакым шокташ туныктышылан пашаш пурымыж годым возымо автобиографийжым ончалына. Семён Тимофеевич моткоч моторын серен, ното-влакымат арун возен. Тунам вет тунемаш але иктаж-кушко пашаш пурымо годым эреак автобиографийым возаш кӱлын. Тудын семынак чыла шомакшымат серем.
«Автобиографий
… Ачам, Курочкин Тимофей Моисеевич, 1891, авам, Курочкина Мария Яковлевна, 1894 ийыште шочыныт, МАССР, У Торъял районысо Кугу Нурмо ялыште улыт. Судышто да следствийыште лийын огытыл.
1931- 1932 ийлаште Кугу Нурмо тӱҥалтыш школыш тунемаш пуренам, тудым пытырымеке, Тошто Торъял кыдалаш школышто шинчымашым налынам, 1941-1942 ийыште тунем лектынам. Тиде ийынак Кугу Нурмо школыш тӱҥалтыш класслам туныктышылан шогалтеныт. 1943 ий февральыште Совет Армийыш каенам. Кугу Отечественный сарыште немыч тушман-влак дене кредалмаште лийынам. 1945 ий октябрьыште призыв деч ончыч туныктышылан ыштымемлан кӧра мӧҥгӧ колтеныт.1946 ий февральыште школыш пӧртылынам да Кужэҥер районысо Коҥганур шымияш школышто туныкташ тӱҥалынам. 1946 ийыште музыкальный училищыш, гобой классыш, тунемаш пуренам. Тудым 1951 ийыште пытаренам да Озаҥысе кугыжаныш консерваторийыш, гобой классыш, пуренам. Тудым 1956 ийыште тунем лектынам.
15/VIII/1956 ий. Подпись»
Автобиографийжым кӱчыкын, скромнан возен. Сарыште подвигым ыштымыж нерген ик шомакат уке!!! Тудын илышыж нерген шоналташ веле кодеш. Эртыше курымын 20-шо ийлаштыже илыш могайрак лийын, сар деч ончычсо пагытыште кузерак тунемын, школышто туныктен? Тунам тудын ешыже могайрак лийын? Тидын нерген ме, а чынрак ойлаш гын, мый нимат ом пале. Тудын илышыже, музыкальный училищыште пашам ыштымыже да пытартыш кечыж марте илышыж нерген лач изиш веле палем. Ончылнем — тудын трудовой книжкаже.
«Пашам ышташ тӱҥалме жапше:
19/X-1942 – тӱҥалтыш класслам туныктышо;
1/III – 1943 ий – Моско область Скопин оласе Телавский военно-пехотный училищын курсантше;
20/VII – 1943 ий – Раменское ола. 10-шо гвардий бригаде;
20/I – 1944 ий – Иваново областьысе Тейково ола. Автомат взводын командиржын полышкалышыже;
1/I – 1945 ий – кумшо украин фронт. Автомат взводын командиржын полышкалышыже;
20/V – 1945 ий – Полевая почта. Складын писарьже.
1/II – 1946 ий – Тӱҥалтыш класслам туныктышо. Кужэҥер районысо Коҥганур ял. А умбакыже – музыкыш корно: Йошкар-Ола – Казань — Йошкар-Ола да илыш мучаш марте».
Кугу Отечественный сарысе подвигше-влак нерген
Кӱчык жапыште, 1945 ий 15 гыч 18 апрель марте марий пӧръеҥ, ВЛКСМ-ын членже, Семён Тимофеевич Курочкин йолташ кок подвигым ыштен. 15 апрельыште гвардийын красноармеецше С.Т.Курочкин Сант-Корона (Австрий) станцийыште кредалмаш тӱҥалме годым разведкыште лийын. Тушман дене вашпижмаште автоматше дене кум немыч салтакым да ик офицерым пытарен. Тиде подвигшылан С.Курочкин «За отвагу» медаль дене палемдалтын. 18 апрельыште немыч-фашист-влак дене кредалмаште 809 (Австрий) кӱкшытым налмыж дене Курочкин йолташ чулым, лӱддымӧ гвардеец семын шкенжым ончыктен. Сарыште илаш-колаш кредалме годым, кунам тушман-влакын «Тигр» танкышт лӱйкалаш тӱҥалын, Курочкин, кидышкыже гранатым налын, танк деке нушкын каен да лу метр гыч гусеницышкыже кудалтен. Тиддеч вара танк шыпланен. А мӧҥгеш толмыж годым тудо кок тушманым пытарен, тыгодым пудештарыме танк гыч тудым сусыртеныт. Тиде подвигшылан Курочкиным Йошкар Шӱдыр орден дене палемденыт.
Наградым налме лаштыклажым лудмеке, мыланна, XXI курымышто илыше-влаклан, Семён Тимофеевичын чулымлыкшо да лӱддымылыкшӧ верч кугешнаш веле кодеш! Мый XXI курым марте тудын Кугу Отечественный сарыште ыштыме подвигше нерген пален омыл. Тудат тунемшыже-влаклан шкенжын нерген нимат ойлен огыл.
Озаҥ консерваторийым тунем пытарен пӧртылмекыже, Семён Тимофеевич музыкальный училище деч посна эше Марий театрын оркестрыштыже шоктен, тыгак кас еда «Онар» рестораныште пашам ыштен. Тыге тудо подылаш тӱҥалын. Тидын нерген шкежат мыланем каласен. Но тиде тудын айдеме улмыжым нимынярат ӱлык ок волто да туныктымо мастарлыкшат тидын дене иземын огыл. Ялысе туныктышо деч тудо музыкальный образованийыште кугу кӱкшытыш шуын. Гобоист специальностьшо дене Семён Тимофеевич флейтист, кларнетист, фаготист-влакымат туныктен. Ойлымем пеҥгыдемдаш манын, икмыняр еҥым каласенат кертам, кудышт сулло але калык артист лӱмым налыныт: Клим Степанов (гобой), Альберт Мусинский (кларнет) — Марий Элын калык артистше. Василий Бердинский (гобой), Юрий Дмитриев (фагот) (кызыт мемнан пелен уке улыт — авт.) «сулло артист» лӱмым налыныт. Тудын тунемшыже-влак кокла гыч нимогай званийым налдыме-шамычат улыт, но нунат сай музыкант семын калыкыште палыме улыт.
Шкенжын илышыж нерген
Илышыштыже пиалдыме лийын манын ом керт. Икымше гана марий актрисе Зинаида Матвеевам марлан налын. Кок ӱдырышт: Ольга ден Люба — лийыныт. Изиш подылмыж годым ойлен: «Ух, Зернов… мыйын пелашем…». Ятыр ий пырля илымеке ойырлышт. Тӱшкагудыш илаш каен. Тушто сай ӱдырамашым, Ленам, вашлийын. Ешым чумыреныт. Ӱдырышт шочын. Икмыняр ий сайын иленыт, но… Таза марий, Семён Тимофеевич, вийвал пагытыште илыш гыч каен колтен. Тыгай тудо мемнан шӱмыштӧ, тунемшыже-влакын шарнымашыштыже ила: поро да чапланыше, мыскара шӱлышан айдеме. Шарнена…
Ешарыме семын: «Они сражались за Рождину» У Торъял районысо шарнымаш книгаште Семён Тимофеевич Курочкин нерген нимомат возымо огыл. Район вуйлатыше Василий Васильевич Блинов ала тиде материалым ужын, Кугу Отечественный сарын геройжо, чапланыше артист, педагог Семён Тимофеевич Курочкиным шарнен, лӱмжым ешарен возаш темла ыле. Тидлан тендан районышто тоштер, Кугу Нурмо ялыште школ але иктаж родо-тукымжат уло. Ала шке туныктышыштым да тунемшыштым Кужэҥер районысо Коҥганур школыштат шарналтат? Ӱшанен кодам.
Виталий Шапкин,
РСФСР-ын сулло артистше.
А.Байкова марлаҥден.
